Тамадалар уюштурган жосунсуз оюндар тойдун көркүн ачабы же жаш-карыны ыңгайсыз абалга салабы?

Күз мезгилинде Кыргыз өлкөсүндө тойлор күчөп турган убагы. Өткөрүлгөн тойлордун саны көбөйгөн сайын майрамдын тизгинин колуна кармап, тамадалык кызматты аркалагандардын да саны өсүп келет. Жакшылыктын болуп турганы жакшы иш, бирок ошол тойду башкарып жаткан тамадалар уюштурган ар кандай жосунсуз сынактардын айынан интернет айдыңына ар кандай видеолор тарап, анын катышуучуларынын айрымдары кескин сынга кабылып жаткан учур.

Кыргыз элинде үлпөт тойбу, тушоо тойбу же мааракеби жаш-карысы, кудаа-сөөк келери баарыбызга белгилүү. Бирок ошол тойдо жаш-кары аралаш отурганын ойго албай, орунсуз оюндардын орун алганын көрөсүң.

Аял-эркектин бири-бирине жабышуусу, чектен ашып бийлөөсү дагы башка, айтор демейдегиден аша чапкан учурлар камтылган оюндарды көргөндөрдүн кээ бирлери уюткулуу кыргыз элинин азыркы абалына зээни кейигенин айтышат. Аталган оюндарга жашы да, карысы да катышып тамаданын эркине каршы чыгып "кой, бул оюнуң жарабайт" деп айтпайт. Албетте, тамадалык кызматты аркалап келе жаткандардын арасында тойду өз нугунда алып баргандар дагы жок эмес.

Ал эми тойдо өз өнөрүн тартуулап, "Жар-жар" айтып эки жашты эл алдына алып чыгып жүргөн ырчы Элзар Өскөнбаева тамадалардын адепсиз оюндарына өзү күбө боло электигин айтат.

"Күз мезгили болгондуктан тойго чакыруулар көп болот. Азыркы учурда кичинекей балам болгондуктан "Жар-жар" ырын айтып коюп үйгө шашам. Ошол себептүү ал жакта уюштурулган оюндарды көрбөй калам. Чектен ашкан оюндарга өзүм менен күбө боло элекмин. Бирок айрым учурларда социалдык тармактардан тойдон тартылган видеолорду көрүп калып таң калам. Мааниси жок, күлкү үчүн гана уюштурган оюндар көп", - деп билдирди ырчы.

Төкмөлөрдүн улуу көчүн улап келе жаткан акын Азамат Болгонбаев тойдогу орунсуз оюндарды көпчүлүк учурда жаңы чыгып келе жаткан тамадалар уюштурат деген ойдо.

"Байыртан кыргыз эли тойду көңүл ачып, шапар тээп, эс алуу үчүн эмес, элдин ак батасын алуу үчүн берген. Бирок убакыттын өтүшү менен той берүүнүн максаты өзгөргөндөй. Азыркы мезгилде тойдогу туура эмес оюндарга, орунсуз тамашаларга көбүнчө жаш, жаңы чыгып бул чөйрөгө жаңыдан аралашып жаткан тамадалар жол берет. Бир тойду башкарып жаткан соң ар бир алып баруучу сүйлөй турган сөзүн тандап, ойлонуп сүйлөөсү зарыл. Беш кол тең эмес, көп убакыттан бери бул кесипти аркалап той алып баруунун оош-кыйышын билип калган тамадалар мындай нерсеге эч качан жол бербейт", - дейт акын.

Алып баруучу Назира Айтбекованын айтымында, тойдогу оюндар жаш өзгөчөлүктөргө жараша уюштурулушу керек.

"Улуу муундун, кичүү муундун өкүлдөрү биригип отурган тойдо ыңгайсыз абал жарата турган оюндарды уюштургандарга терс көз караштамын. Анткени муундардын ортосундагы бири-бирине болгон сый, ыйбаа кылуу кайсы жерде болбосун сакталышы керек. Ал эми жалаң гана жаштар, теңтуштар катышкан той же кандайдыр бир маараке болсо анда ар кандай кызыктуу оюндарды уюштурууга болот. Анткени бир муундун өкүлдөрү бири-бирин жакшы түшүнөт", - деген ойдо Айтбекова.

Ал эми "Көчмөн" коомдук фондунун негиздөөчүсү Улан Үсөйүн айрым тамадалардын жаңы үйлөнгөн

жубайларга карата уюштурган оюндарына нааразы.

"Тойлорго барганды көп жактыра бербейм. Бирок мен катышкан тойлордо тамадалардын кайталанма оюндарына көп күбө болом. Алардын ичинен үйлөнүп жаткан жаш жубайларды элдин алдына алып чыгып, бирөөсүнө оңой суроолорду экинчисине татаал суроолорду берип жаңыдан түптөлүп жаткан үй-бүлөнү ким башкарат деген суроо салганын туура эмес деп эсептейм. Анткени тойдо тамадабы же тойго келген конокторбу жаштарга ак бата берип, аларды бөлүп жаргандын ордуна ынтымакка чакырыш керек деп эсептейм", - дейт Улан Үсөйүн.

Кандай болгон күндө да той ээлери ал жакта болуп жаткан нерселерге жооптуу болгон соң, салтанат учурунда кандай сынактар, оюндар уюштурулат тамадалар менен алдын ала сүйлөшүп, кеңешип алганы оң. Ал эми өз кезегинде алып баруучулар да кыргыздын каада-салтына, үрп-адатына туура келбеген, жаштардын ынтымагын ыдырата турган оюндарды ойнотуудан алыс болушса деген тилек ар бир той ээсинде бар.