Түркиянын Кыргызстанга инвестициясынын жалпы көлөмү 1,4 миллиард доллардан ашты

Түркиянын Бишкектеги элчиси Мекин Мустафа Кемал Өкем мындай деди:

"Бул кооз өлкө жана жакшы адамдар үчүн менин өлкөм менен Кыргызстандын ортосундагы кызматташтыкты өнүктүрүү мен үчүн өзгөчө жана ардактуу милдет".

Түркиянын Бишкектеги элчиси Мекин Мустафа Кемал Өкем Түркиянын Кыргызстандагы инвестициясы 1 миллиард 400 миллион доллардан ашканын белгилеп, эки өлкөнүн кызматташтыгын арттыруу ал үчүн "өзгөчө жана ардактуу милдет" экенин билдирди.

Элчи Өкем Бишкектеги ар кандай медиа уюмдарынын журналисттери менен эртең мененки тамактануу алкагында жолугушту. Жолугушууда Түркия менен Кыргызстандын ортосундагы карым-катнаштарды талкуулаган Өкем Кыргызстанга биринчи жолу 1993-жылы келгенин жана Түрк кызматташтык жана координация агенттигинин (ТИКА) дүйнөдө биринчи кеңсеси ачылганын белгиледи.

Өкем: "Бул кооз өлкө жана жакшы адамдар үчүн өлкөм менен Кыргызстандын ортосундагы кызматташтыкты өнүктүрүү мен үчүн өзгөчө жана ардактуу милдет. Менин жүрөгүм жарымы кыргыз, жарымы түрк" деди.

Түркия Кыргызстанды 1991-жылы эгемендүүлүгүн жарыялагандан кийин биринчилерден болуп тааныган өлкө болгонун эске салган Өкем Түркия парламенти Кыргызстандын эгемендүүлүгүн жарым сааттын ичинде тааныганын айтты.

Элчи Өкем: "Түркия Кыргызстанга биринчи элчи жиберген өлкө болду. Ошон үчүн Түркиянын Бишкектеги элчилигинин номери 01 менен башталат",- деди.

Эки өлкөнүн ортосундагы карым-катнаштын алгачкы жылдарында жасалган аракеттерге токтолгон Өкем: "Түрк аба жолдорун Бишкекке учууга көндүрдүк. Түрк спутнигинен транспондерлерди бердик. 10 миң студентке долбоор баштадык. Ошол кездеги президент Тургут Өзалдын көрсөтмөсү менен бир туугандар аймакка болгон инвестициябыз" деген принцип менен иш жүргүздүк",- деп кошумчалады.

Өкем Кыргызстанда тоо-кен, туризм, энергетика, курулуш, транспорт сыяктуу түрдүү тармактарда 350гө жакын түрк фирмасынын иш алып барганын белгилеп, түрк инвестициясынын 1,4 миллиард доллардан ашканын белгиледи.

"Акыркы убакта түрк компаниялары энергетика, курулуш сыяктуу тармактарда маанилүү долбоорлорду ишке ашырышты. Түркиянын дагы көп фирмасынын Кыргызстандагы долбоорлорго катышуусун көрөбүз деген үмүттөбүз",- деген Өкем түрк инвестицияларынын өлкөнүн бардык аймактарында бар экенин баса белгиледи.

Өкем Түркия менен Кыргызстандын президенттери белгилеген жаңы соода көлөмүнүн 5 миллиард доллар экенин белгиледи. 2024-жылы эки тараптуу соода көлөмүнүн өткөн жылга салыштырмалуу болжол менен 5 пайызга өсүп 1 миллиард 546 миллион долларга жеткенин, 2025-жылдын июль айына карата бул көрсөткүчтүн 829 миллион доллардын тегерегинде болгонун кошумчалады.

Өкем белгилегендей, ТИКА бүгүнкү күнгө чейин Кыргызстанда 1000ден ашуун долбоорду ишке ашырып, бюджети 88 миллион долларды түзгөн. Ал белгилегендей, бул долбоорлор кыргыз тараптын суроо-талаптарына ылайык иштелип чыккан.

"Биз долбоорлорубузду кыргыз тараптын өтүнүчү менен демилгелеп жатабыз. Биздин бирден-бир приоритетибиз бул процесске Кыргызстандын катышуусу. Кыргызстан да кол сунушу керек. Кыргызстан да анын бир бөлүгүн кошушу керек. Биз муну ар дайым жасап келгенбиз",- деген Өкем кыргыз өкмөтүнө жана мекемелерине кызматташуу үчүн ыраазычылык билдирди.

Өкем ТИКА тарабынан колдоого алынган кээ бир долбоорлорго да токтолуп, Режеп Тайып Эрдоган Бишкек кыргыз-түрк достугу мамлекеттик ооруканасы, ScienceBishkek инновациялык борбору, Өзгөн балык фермасы инкубатордук фабрикасы сыяктуу долбоорлордун кыргыз элинин жашоосуна түздөн-түз таасирин тийгизгенин баса белгиледи.

"Манас университетибиз биздин эң чоң сыймыгыбыз"

Өкем өзүнүн эң чоң сыймыгы 1995-жылы Кыргызстандын жана Түркиянын борбору Бишкек шаарында ачылган Кыргыз-Түрк "Манас" университети экенин айтты. Ал мындай деди: "Мен Кыргызстанда барган ар бир аймактан "Манас" университетинин бүтүрүүчүлөрүн жолуктурдум. Бул мен үчүн чоң кубаныч жана сыймыктануу. Бул университеттин кыргыз жаштарына бекер кызмат көрсөтүүсү абдан маанилүү деп эсептейм".

Өкем Кыргыз-Түрк “Манас” университетинин жетекчилигинин чоң көрөгөчтүгүн баса белгилеп, “Быйыл Кыргыз-Түрк “Манас” университетинде медицина факультетин ачтык. Быйыл биринчи студенттер тобун кабыл алдык. Биз отуз жети студент менен баштадык. Ал медицина факультети убакыттын өтүшү менен өсүп, Кыргызстандын саламаттык сактоо системасына тартуулайбыз”,- деди.

Өкем Манас университетинин MANAS TV телеканалын көргөндө сыймыктанганын айтып, Кыргызстандагы башталгыч жана жогорку класстын окуучулары MANAS TV аркылуу пандемия учурунда билимин уланта алышканын баса белгиледи.

“Быйыл биз “Кыргыз жылдыздары” стипендиясы долбоорун баштадык”

Эки өлкөнүн ортосундагы карым-катнаштарда билимге маани берилгенин баса белгилеген Өкем Кыргызстанда ийгиликтүү студенттер үчүн "Кыргыз жылдыздары" стипендиясы долбоорунун башталганын билдирди.

Өкем быйылкы лицейде билимди баалоо сынагында алдыңкы 50гө кирген 11 окуучу Түркияда билим алуу үчүн "Кыргыз жылдыздары" стипендиясын ала турганын билдирди.

Өкем өз сөзүндө "Маариф" фондунун ишмердүүлүгүнө да токтолуп, анын саламаттыкты сактоо, дин, Түркиядагы бакалавриат билими жана маданият тармагындагы иштерине кеңири токтолду. Ал Түркияда оор абалда жаткан кыргызстандык бейтаптарды дарылоо, басма сөз жана өндүрүштөгү биргелешкен долбоорлор, гастрономияны таанытуу, медиа окуу семинарлары, ТРТ менен кызматташуу, саякаттарды таанытуу программалары, Технопарк түзүү сыяктуу темалар боюнча журналисттердин суроолоруна жооп берди