(Башы өткөн санда)

Падыша бала менен энесин сынамакка:
– Кечиресиздер, бирок мен койдун бөйрөгүнөн башка эч бир этин жей албаймын,- дейт.
Анда баласы:
– Апа, эки бөйрөк менен бир коноктун курсагын тойгуза албай калабыз го, он койдун баарын соёлу,- деген сунуш айтат. Апасы уулунун шагын сындыргысы келбей, анын үстүнө бул сөз дубананын көзүнчө айтылгандыктан, ары карап ыйлап, бери карап күлүп, айласыздан макул болот. Ошентип, он койдун бирин калтырбай союп, бөйрөктөрүн дубананын куржунуна салып беришет.
– Сиздерге чоң рахмат! Мага кылган жакшылыгыңыздарды унутпаймын,- деген сөзүн айткан дубана жолго чыгат.
Хан падышалыкка келип, өзүнүн хандык тактысына отуруп, 40 күн, 40 түн өткөрүлгөн тойдун жыйынтыгын укмакка вазирлерин чакырат.
– Ии, айткылачы, эл-журтка жоомарттык деген эмне экендигин көрсөттүңөрбү?
Үч вазир тең тойдун жакшы өткөнүн, бир дагы адамды “сен кулсуң” же “сен бай-манапсың” деп бөлбөгөнүн айтышат. Ошондо падыша нааразы болуп:
– Мунун баары калп. Жоомарттыкты көрсөтө алган жоксуңар. Үчөөңөрдүн бириңер да кайыр сурап барган дубананы “тойго кел” деп дасторкон четине чакырбадыңар. Бириңер да дубанага конуп кетүүгө орун бөлүп бербедиңер. Ошол дубана мен элем. Силерди сынамакка барган болчумун,- дейт. Анан:
– Тээтиги айылдын сыртында, тоого бараткан жолдо бир кемпир менен жаш баланын кара алачыгы бар. Ошол жерде жашаган баланы тезинен мага алып келгиле!- деп буюрду.
Хандын сөзү эки болбостон, тез арада баланы алып келишти. Ошондо хан балага карап:
– Кечээ түнү сенин үйүңө конуп кеткен дубана мен элем. Меймандостугуңа абдан ыраазы болдум. Он койдун бөйрөгү менен чыныгы жоомарттыкты көрсөттүң. Жоомарттык байлыкта эмес, ар бир адамдын жүрөгүндө экен,- деп аны биринчи вазири кылып алган экен.

Чолпон Сүйүнбаева
balakai@super.kg