«Апакай ак куу», «Эркем менин» ырларын назик үнү менен элге жеткирген Айпери Сыдыкова турмушта тыпылдаган бышык адам. Аны менен баарлашып отуруп, алдыга койгон максатына өжөрлүгү менен жете алган аялзатынын катарын толуктаарын билдим.

– Айпери, ырчылар «бала кезде эле таракты микрофон кылып ырдачумун» деп калышат, сенде да ошондой болду беле?
– Атам чачымды 6га чыкканча устара менен алып салчу, «коюу болот» деп. Чачым жок болгондуктан, майканы башыма кийип чач кылып, таракты микрофон элестетип, күзгүнү карап ырдай берчүмүн. Эжелерим «ырчы сулуу болот, сендей кантип болсун...» деп өңүмө тийишип чычалата беришчү. Мектепти бүткүчө кесип тандоодо ар кайсынын башын айтып жүрдүм. Акыры бийчи болууга токтоп, мектепти бүтөр жылдары эки жыл катуу алектендим. Анан эле «Кыз-Бурак» тобуна тандоо болуп, өтүп кеттим. Эки жыл «Кыз-Бурак-2де» жүрүп, анан негизги курамга киргем.

– Топто жүрүп эмне таптың?
– Микрофон көтөрүп ырдаганыма эле сүйүнүп жүрө бериптирмин. Келечекке деле максат койбогон экем. Азыркы жаш кыздардын «турмушка чыгып, мынча балалуу болушум керек» дегендерин угуп, мен булардай кезде минтип ойлонбоптурмун деп кейип калам. Эмне таптым, эмне жоготтум, басып өткөн жолума өкүнүү жок.

– Топтон кеткениңе эмне себеп болду? «Атасы молдо, ошон үчүн кетиптир» деп уктум эле.
– Гүлшайыр эже 10 жыл иштейсиңер деп калчу. 10 жыл иштесем деле болмок. Жашым 17де болсо, 10 жылдан кийин 27ге чыгам, жашым өтүп кете электе эртерээк кетип калайын деп ойлоно баштадым. Ырдасам жеке ырчы болоюн же таптакыр чыкпайм дедим. Атам чын эле беш маал намаз окуган такыба адам. Бирок менин баскан-турганыма тыюу салбайт, кадимки кыргыз аталарындай эле мамиле жасайт. Тыюу салса башында эле ырдатпай коймок да, туурабы?
Топтон кеткенден кийин ар түрдүү ушак сөздөр жанга батты. Угуп маанайым чөктү, ызаланып ыйладым. Адамдын кулагы укпай, көзү көрбөй турган жерге кетип калгым келди. Орусиянын жарандыгын алган эжелерим бар эле, ошол жакка кетип калдым. Ал жактан ырчы Фатима Султановага жолуктум. «Сен ырдашың керек, эмнеге таштап саласың?» деп ал кайра Екатеринбург шаарына алып келип, бир кафеге ырдатып койду. Түнкүсүн ырдап, күндүз уктоо режимине көнө албай аябай кыйналдым. Үйүрүнөн бөлүнүп калган жылкыдан бетер өзүмдү абдан жаман сезип жаттым. Эптеп жарым жыл иштеп, кайра Москвага кетип калдым. Ал жакта кафеде, барда иштеп жакшы эле акча таап жүрдүм. «Айперинин үнү жок, топтон ырдай албаганы үчүн кетиптир» деген сөздөр абдан курчутту. Ошондон улам «ырдай алганымды далилдейм» деп сөзү-обону өзүмө таандык «Апакай ак куу» деген ырымды жараттым.

– Бул ырыңдын клибинде ачык тартылган жерлери бар, ата-энең эмне дешти?
– Тартуучу топ Ташкенттен келишкен. Өздөрүн профессионалбыз деп макташканынан аябай ишенип алыптырмын. Аэропорттон тартышыбыз керек эле, тартчу күнү барсак жетекчилиги жок, уруксат ала албай калдык. Ошондон улам сценарий бир аз өзгөрүп кетти. Ал кезде менин тааныштарым көп эле да, ресторан, квартира, машина дегендерди өзүм таптым. Кыз менен жигит тартылып жаткан учурду өзүм да көргөн эмесмин. Бүткөндөн кийин көрүп алып эмне дээримди билбей калдым. «Ушул боюнча кала берсинби?» деп актёрлордон сурасам, каршы болушкан жок. Силер көргөн ачык кадрлар эки-үч жерин кесип салып жарыкка алып чыгаргандагыбыз. Ата-энем клип тартылбаган сыяктуу эле бир да сөз айтышкан жок. Кыязы, бирдеме дештен өздөрү уялышты окшойт.

– Дайыма эле агентте отурасың, жолдошуң кызганбайбы?
– Өзү деле агентте көп отурат.Агентти ачып коюп тамак жасап же кир жууп жүрө берем. «Эмне кылып отурасың?» десе, «интернеттемин» деп бир нече баракчаны ачып коём. Мирзамир экөөбүз интернеттен таанышканбыз да, ошондуктан экөөбүз тең жакшы көрөбүз. Кызганбайт, достору кээде тамашалап «Айпериге тийишип коёюнчу» десе, «тийишип көрсөң, бетиңди тытып алат» деп кайра аларды өчүрөт.

– Жолдошуң менен интернеттен таанышыпсың, көрүшкөндө кандай сезим болду?
– Көргөндө эле «меники болот» дедим. Биринчи жолу кафеде отурганыбызда эле колумду сурады. Тамаша иретинде кабыл алып, «датаны 10.10.10 кылбайлыбы» деп койгом. Бир күндөн кийин «сен айткан күн бош эмес экен, тогузунда үйлөнмөй болдук» дейт. Олуттуу иш экенин ошондо сезип, жан талашып кийимдеримди чогулта баштадым. Ал Кара-Көлдөн, мен Ош шаарынан болом. «Биздин салт боюнча, ата-энең келип мага сөйкө салып кетиши керек, болбосо туугандарым уруксат бербейт» дедим.
Аңгыча Июнь окуясы болуп кетти. Мен жашаган көчө менен өзбектер жашаган көчө катарлаш. Эркектер үйгө таптакыр киришкен эмес, таяктын учуна бычак сайып алып сыртта күзөттө турушту. Ошол убакта Мирзамирге арнап «Эркем менин» деген ырымды жазгам. Жаңы ырымды ырдабай өлүп калат экем деп ойлогом. Баары мен ойлогондой бүткөн жок. Эл тынчыгандан кийин кайын журтум сөйкө салып кетишти. Жаңы ырымды тойдо ырдасам деген оюм ишке ашпай, тойдон 20 күн өткөндө борборго келип жаздырдым.

– Интернетте колдонуучулардын сөздөрүнө чычалап урушуп калганыңды көп көрөм...
– Дайыма эле чычалай бербейм. Адамда душман да, дос да бар. Кээде душманымдын достору жазып киришет. Алардан кем калышпай мен да жазып баштайм. Ырайымды бузуп, жиним келип жазбайм. Каткырып отуруп алып уруша берем. Негизи, таарынчаакмын. Айтылган сөздүн баарын түз кабыл алам. Менден күнөө кеткенин сезип калсам, жалдырап кайра-кайра кечирим суроодон уялбайм. Кек сактабайм, бүт эмоцияны сыртка чыгарганга аракет кылам.

– Айрымдар менен пикир келишпестик болгондо элге жарыя кылбай, бетме-бет барып сүйлөшүп алсаң болбойбу?
– Дароо эле элге жарыялабайм, алгач телефон аркылуу сүйлөшөм да, бардык нерсени. Кепке келбей жатса, анан мен эмне кылышым керек? Мурун бир кеп уксам деле көзүм шишигенче ыйлап калчумун. Азыр мага баары бир. Сабырдуулук кылганды үйрөнүп алгам. Сатып кеткен адамдардын деле кылыгын унуттум. Ушул жерден пайдаланып, ырчылыгымдын пайдубалын түптөгөн Гүлшайыр эже менен Кенже эжеге ыраазычылыгымды билдирем. Таарынычтарды сактай берсем, өзүм кыйналам.

– Балаң канчага чыгып калды?
– Августта 2ге чыгат. Аты – Исак. Кылык-жоругу менен атасы экөөбүздү кубанычка бөлөп жаткан учуру. Бала менен отуруп чыгармачылыгым бир аз каралбай калды. Ырларымдын көбүн радиого ылайыктап жазчу элем да. Тойго чакырып калса эле шаңдуу ырым жок, учурда шаңдуу ырларды жазып жатам.

– Келечекте өзүңдү профессионал ырчылардын катарынан көрө аласыңбы?
– Ырдоо – мен үчүн жөн гана хобби. 2-3 жыл ичинде бизнес ачсамбы деп жатам. Бир кезде жаңыдан чыгып келе жаткан жаштарга продюсерлик кылсамбы деп да ойлочумун. Болочокто жеке ишкер же продюсер болом, буюрса.

Сүйүн Кулматова
star@super.kg