Бир да жыл мезгили мөмө-жемиштердин арбындыгы менен эрте күзгө тең келе албас. Кайда караба витаминдүү азыктардан көз таят. Алардын арасынан өзгөчө пайдалуу, дарылык касиеттери зор болгон жүзүмдү бөлүп карап кетүүнү туура көрдүк.

АМПЕЛОГРАФИЯ – ЖҮЗҮМДҮ ИЗИЛДӨӨЧҮ ИЛИМ
Жүзүмдү биздин заманга чейинки мезгилдерде эле адамзаты пайдаланганы маалым. Ага далил катары байыркы грек уламыштарын, Мисирдеги фараондордун күмбөздөрүнө чегилген сүрөттөрдү алууга болот.
Жүзүмдүн илимий аталышы – «vitis vinifera». Бул байыркы мөмөнүн мекени жана качан пайда болгону так аныкталбаганы менен, жалгыз ага арналган атайын илим бар. Ампелография –
айлана-чөйрөнүн жана адам баласынын таасири астында жүзүмдүн өзгөрүшүн изилдөөчү илим. Өзгөрүшүн гана изилдеп тим болбостон, адамдар жүзүмдүн дарылык касиетин да терең үйрөнүшкөн. Атүгүл анын мөмөсүн жана ширесин ооруларга каршы пайдаланып, ага ампелотерапия деген ат ыйгарышкан.
Ампелотерапияны өз алдыңызча кылууга аракет жасабай эле койгонуңуз оң. Анткени аны врач-диетологдун көзөмөлүндө жасоо керек. Ал эми мөмөсүн, ширесин, мейизди жана шарабын чени менен кабыл алсаңыз, организмиңизге бир топ пайда алып келесиз.

ПАЙДАСЫ

• Организмге керектүү В, С витаминдерине жана глюкоза, фруктозага бай.
• Ашказан, ичегилердин иштешин жакшыртат.
• Астма (деми кысылуу), плеврит (өпкө кабыгынын сезгениши) ооруларына каршы каражат.
• Жүрөк, кан-тамыр ооруларынын алдын алат.
• Кызыл жүзүм кандын курамын жакшыртып, гемоглобинди жогорулатат.
• Бөйрөктүн иштешин жакшыртып, заара кубалап чыгуучу касиетке ээ.
• Кимдерге сунушталбайт?
• Кант диабети менен ооругандарга;
• Ашказан жарасы барларга;
• Ич өткөк маалында;
• Кариеси барларга.

КЫЗЫКТУУ

• Байыркы гректердин Жүзүм Кудайы Дионис болгон.
• Украинада аты жүзүмдүн урматына коюлган Изюм шаары бар.
• Германиялык астроном Франц Кайзер өзү ачкан астероидге жүзүм эккен бабаларынын урматына Винифера (жүзүмдүн илимий аталышы) деген атты ыйгарган.
• Жүзүмдүн дүйнө жүзү боюнча 8000, ал эми КМШ өлкөлөрүндө 3000ден ашуун сорту бар.
• Данеги жок дагы сорттору кездешет. Алар: Ак таш, Бедона, Александрит, Ванесса, ак кишмиш.
• Дүйнө жүзү боюнча 10 129 000 гектар жүзүм аянты бар. Анын ичинен эң көбү Европада (7 306 000 га). Ал эми Азияда 1 331 000 га аянтка өстүрүлөт.
  

Жалбырагынын дарылык касиети жогору. Кавказ элинин тамактарында кеңири колдонулат. Салаттарга да кошууга болот.

Мөмө катары желет. Шире жана шарап алууда пайдаланылат. Мейиз даярдалат.

Данегинен май алынып, ал косметологияда, укалоодо кеңири колдонулат. Скрабдарга кошулат.

Эскертүү! Ампелотерапия учурунда же жүзүмдү көп жегенде сүттөн, газдалган суусундуктардан, маринаддалган азыктардан баш тарткан оң. Антпесе ич оорушу ыктымал.

Салтанат Мукасова
kenesh@super.kg