Капилеттен айткан сөздөрү менен таанымал коомдук ишмер Арстанбек Абдылдаев менен болгон маек узакка созулду. Ал бирде акырын, бирде катуу, образдуу түрдө сүйлөп жатты. Каарманыбыздын басып өткөн жолу, жашоосу сиздин назарыңызда.

АБДЫЛДАЕВ АРСТАНБЕК БЕЙШАНАЛИЕВИЧ
1968-жылы 28-апрелде Ат-Башынын Дыйкан айылында туулган.
2002-жылы КУУнун финансы жана кредит факультетин бүтүргөн.
«Аурдин» ЖЧКсынын башкы директору,
«Эл үчүн» саясий партиясынын төрагасы.

– Эл сизди алгач карапайым калкка жардам берген адам катары тааныды эле. Кийин саясатка аралаштыңыз. Эмне таасир этти?
– Саясатка келгенимде мени жөлөп-таяган «министр байке», «тааныш депутат» деген болгон эмес. Эмнеге жетишкен болсом, өзүмдүн тырышчаактыгым, аракетимдин арты менен гана жетиштим. Турмуштун айынан темир, жүн, тери чогултуп Кытайга өткөрүп иштедим. Ошентип бутума турдум, элге жардам бергим келди. Эмгек менен тапканды эл үчүн жумшайын, журт үчүн эмгек кылайын деп партия түптөдүм.
Саясатка аралашпай деле көп жумуш бүтүрдүм, бирок бийликте болсоң мүмкүнчүлүк көбүрөөк болот эмеспи. Акаев, Бакиев жерди, кен байлыкты сатып, элди бир топ кыйнады. «Жөн гана өнүктүрсө боло турган өлкөнү артка тартып жатышат» деп, президенттикке талапкерлигимди койгонго туура келди.
– Демилгелүү программаларыңыз бар болчу. Ошол иштериңиз азыр да уланып жатабы? Мисалы, ипотекага үй берүү, жаш мугалимдерди колдоо программалары.
– Ооба, ал долбоорлор азыр деле уланууда. Үстөгү жок 3-5 жылга үй берип, алардын кубанычын көрүп өзүмө кубат алам. Мындан эки жыл мурда кредиттен, анын тууму менен пайызынан кыйналган жарандар арызданып келишти. Аларды чогултуп, биринчи жолу 2011-жылы 1-апрелде Ак үйдүн астында митинг өткөрдүк. Ал демилге айрым депутаттар аркылуу уланып, азыр насыянын үстөк пайызы азайып, үйүн тартып албай калды.
– Ажо болом деп жүрүп кандайча элге түшүнүксүз жакка ооп кеттиңиз?
– Азыр кыргыздар эле эмес, дүйнө эли кайда барарын билбей карайлап, жолун таппай турган учур. Цивилизациянын өнүккөнүнө карабай экономиканы бирдей калыпта кармап туруунун өзү канчалык кыйын болуп жатат?.. Жаратылыш өз кызматын абалкыдай эле аткарып жатат, ал эми адамзат мурдагыдай эмес. А менин милдетим адамды өзүнө өзүн таанытуу болуп жатат. Менин бул жоопкерчилигим саясаттан да, бийликтен да маанилүү. Мунун өзү чоң саясат. Мамлекетти эскиче башкарууга болбойт, доор алмашып, адамзатты бийлик, байлык, дин сактабай турган мезгил келди. Алгач адамзатты туура жолго багыттап, анан башка пландарды аткарайын дедим.
– Арстанбек Абдылдаев кандайча Арстан Алай болуп калды?
– Адам жаралганда бир кызмат үчүн жаралат экен. Мен да жашоодогу милдетимди аткаруу үчүн ушул жыйынтыкка келдим. Анын тарыхы мындай болгон. 1998-жылы Алайдагы Көр-Булак айылынан Зульфия деген энеге (менден кичүү, бирок касиетин баалап эне деп коём) Адам ата көрүнүп, ага «Келечектин мыйзамын» жаздырган. Андан бери бул илим боюнча 8 китеп жарык көрдү. Акаев менен Бакиевге да бул китептерди тартуулашкан. Алар көңүл да бурушкан жок. Мени ырчы Сонунбүбү Кадырова 2010-жылы Алайга, Зульфия энеге алып барды. Мага чейин ал Баяман Эркинбаевди, Урмат Барыктабасовду, Дастан Сарыгуловду алып барыптыр. Бирок алар бул илимди толук түшүнгөн эмес экен. «Илимди ачыкка алып чыгуучу касиеттүү адам» деп алар мени кабылдашты.
Ал эми Зульфия эне болсо космостон келген аянды алып калуучу «радио өткөргүч», ал келечектин мыйзамын жазган касиеттүү адам. Арстан Алай ошол көктөн түшкөн ысым, аны мен көтөрбөй, билбей жүргөн кезде кырсыктадым, кыйналдым.
– «Кыш болбойт», «Алтын доор башталат», «Путин – адамзаттын сактоочусу, ал татаал биоробот» деп айткандарыңызды ар ким ар кандай кабылдады. Айрым учурда журналисттер түшүнбөй же сиз туура түшүндүрө албай жаттыңыз. Татаал темаларды козгоп, аны жеткире албай жатасызбы?
– «Кыш болбойт» дегениме көбү күлдү. Бирок мен күлкү болдум, шылдыңга калдым деп ойлобойм. Бул сөз адамзаттын психологиясына «атака» болду. Бул өзү биздин илимдин коду болду десем жаңылбайм.
Табият жаралганда кыш болбоптур, адамдын мүнөзү бузулганда, материалдык дүйнөгө азгырыла баштаганда кыш пайда болгон. Кыргыз козголсо, кылым козголот, дүйнө козголот. А мен кыргыздын жан дүйнөсүндө кыш болбой турганын, демек, табияттын кышы болбой турганын айткам. Адам өзү биоробот, анын түзүлүшү суудан, таштан, оттон куралган. Ал эми Путинде адамзатты сактай турган татаал программа бар. Жакында «адамзат үч жылдын ичинде ойгонот, өнүгөт, өзгөрөт» деген аян түштү.
– Сиз бул аяндарды кайдан аласыз?
– Мен аян албайм, илим жазам. Адам ата көрүнүп жазылган илимде 21-кылымдын өзгөчөлүгүн, кыргыз элинин ордун ачыктан жеткирүүчү окумуштуумун. Табият, аалам, адам сырлары, жаңы доордо адам ойлоп чыккан закондор – баары адамзатка ажал, азап болорун айтам. Теңирдин мыйзамы канат болот.
– Бирок жашоо өз нугунда өтүп жатат. Бул аяндарды элге жеткирүүдө жаңылган жоксузбу?
– Мен өз вазийпамды аткарып жатам. Адамзат азыр түшүнбөсө, кийин түшүнөр. Бул илим – ааламдашуу мыйзамы. "Манас" эпосу кайыптан аян аркылуу кандай айтылса, бул да ошондой. "Кыргыздын ырыскысы кайыптан" деген бекеринен эмес.

«ТАЕЖЕМ БАГЫП АЛГАН»
– Балалыгым малчынын үй-бүлөсүндө өттү. Жайында жайлоодо болуп, күзүндө кыштоого көчүп, мал карап дегендей. Кол чырак менен түнү да койлорду карап жүрчүмүн. Ата-энем 4 жашымда мени таежеме беришкен. Өзүм 8 бир тууганмын, анан таежем уулуна шерик кылып мени багып алган.
Биз башкалардай болуп чүкө атып ойноп жүргөн эмес экенбиз. Колубузда жетиштүү болсо да, аны аяп, эл катары кийинген жокмун. Кээде «бирөөнүн колунда өстүм» деп кейичүмүн. Мектепте жакшы окудум. Бала кезде кинодогудай каарман болгум келчү.
Биздин мектеп 8 жылдык болгондуктан, башка айылга барып кесиптик-техникалык окуу жайдан окуумду уланттым. Бишкектеги университеттердин бирине кирдим. Жыл айланбай аскерге кеттим. Турмуш шартка байланыштуу окуумду уланткан жокмун. Анан Кытайга тери, темир алып барып, идиш-аяк алып келип саттым. Учурда эки дипломум бар, акыркысын сырттан окудум.

«ЭРТЕ ҮЙЛӨНДҮМ...»
– 9-класста окуп жүргөн кезде коңшу айылдагы бир кызды жактырып калдым. Аскерден келсем, ал кыз мектепти бүтүп калыптыр. Жактырышып, макулдашып, эрте эле үйлөндүк. Учурда 2 уул, 2 кызыбыз бар. Улуу кызым Аксана жакында турмушка чыкты. Кийинки кызым Пакиза менен уулум Аурдин студент, кичүүбүз Төрөбай быйыл 7-класска барды.

Гүлмайрам Сабырбекова
koom@super.kg