Жашоодогу эң кымбат нерсеңди – балаңды кимге тапшыруу керек? Бала багуучуну кантип туура тандоо керек? Окурмандардын бул суроолоруна психолог НУРЗАДА МАЯМЕРОВА жооп бермекчи.

Эң туура вариант – туугандар же жакшы тааныш аял менен сүйлөшүп, чектелген айлыкта бала багуу тууралуу келишим түзүү. Анткени алар сындан өткөн жана ишенимдүү. Эгер таппасаңыз, анда коңшу, тааныштар же гезит, интернет, агенттик аркылуу бала багуучу издөөгө туура келет. Бала багуучуну издөөдө жаш курактары да маанилүү.

ИДЕАЛДУУ БАЛА БАГУУЧУ
Жашы 30-40тардагы, жашоосуна ыраазы болгон аял болсо жакшы. Анткени бул куракта өзүнүн баласы бар болот, демек, бала багуу тажрыйбасына ээ. Памперстин өлчөмү, упчуну жана бала сүт иче турган шишени стерилизациялоо, эмдөөдөн кийин баланы кароо, оюнчукту жаш курагына жараша тандоо боюнча түшүнүккө ээ.
Ал эми күйөөсү да, баласы да жокторду алып жатканда жакшы байкаңыз. Жалгыз бой айымдар жашоого болгон нааразылыгын сиз жокто баладан чыгарып алышы мүмкүн.

ЖАШ БАЛА БАГУУЧУ
Кээ бир ата-энелер окууга өтпөй калган кыздарды бала багуучулукка алышат.
Жакшы жагы. Өзү деле балалык доор менен коштошо элек кыз сизди энеси же эжеси катары көрүп, тилиңизди угат. Балаңызга жакшы компания түзүп, чогуу ойнойт. Жаңы талаптарды бат өздөштүрөт.
Жаман жагы. Баланы режим менен багып-кароону, ооруп калса эмне кылууну билбейт. Жаш балдарга тамакты аз-аздан, жумшак кылып берүү керектигин көбү биле бербейт. Демек, ал билбеген нерселерди тажабай үйрөтүүгө мажбурсуз. Ошондой эле тез-тез телефон чалып, эмне кылып жатканын, баланын абалын такып сурап, кабардар болуп турууга аргасызсыз.

ЖАШЫ 50ДӨН АШКАН БАЛА БАГУУЧУ
Бул курактагы аял небере да көрүп калат.
Жакшы жагы. Мындай аял – балага эмне керек экенин билген жооптуу адам.
Жаман жагы. Жаш курагына байланыштуу кулагы катуу же кыймылы жай болушу мүмкүн. Анын үстүнө консервативдүү көз карашта жана акыркы кезде чыккан медициналык дары-дармектерден маалыматы жок. Ал ордунан көтөрүлгүчө балаңыз чуркап барып ысык чайды тартып алат же кир жуугучту иштетип жиберүүсү мүмкүн.
Ошондуктан бул курактагы аялдар жоош-момун балдар үчүн ылайыктуу.

ТАНДООДО ЭМНЕЛЕРГЕ КӨҢҮЛ БУРУУ КАЖЕТ?
Бала багуучу менен таанышып жатып өзүңүздү кызыктырган суроолордун баарын бериңиз: Ким менен жашайт, үй-бүлөлүк шарты кандай? Мурун кайсы жерлерде иштеген? Бала багуучулук иш тажрыйбасы канча жыл? Эгер мурда бала багып иштесе, ал жерден эмнеге кеткен? Бала укпай койгондо тилин табуу үчүн кандай ыкмаларды колдонот? Ооруп калса кантип карай алат? Учурда дары-дармек ичип жүрөбү? Кандай оорулар менен ооруган? Тамеки тартабы?..
Суроолордон тышкары аялдын өзүн алып жүрүүсүнө, кийинүүсүнө көңүл буруңуз. Суроолорго чаргытып, көңүл кош жооп берсе, же өзүн алдырып ачууланса, же жөнү жок кол жаңсай берсе, калп күлүп сүйлөсө, бирөөлөрдү сындап жана жамандаса, андан дароо эле баш тартыңыз. Кыскасы, бала багуучу тандап жатып анын профессионалдуулугунан мурун адамдык касиетине көңүл буруңуз. Ошондой эле энелик ички туюмга таянган да жакшы натыйжа берет. Ишке алынып жаткан аялдын документтеринин көчүрмөсүн алууну жана туугандарынын жашаган жерин жазып алууну унутпаңыз.

КАНДАЙЫНА ТУШ КЕЛГЕНИҢИЗДИ АНЫКТОО ЖОЛДОРУ
Бул жаатта көпчүлүк колдонуп жүргөн ыкма – үйгө жашыруун же ачык түрдө видеобайкоо орнотуу жардамга келет. Андагы тартылып калгандарды көрүп, бала кандай колдо экенин билсеңиз болот. Үйдө видеобайкоо жок болсо жана балаңыз бала багуучуну көргөндө түсүн үйрүп, сизди ээрчип ыйласа, акыркы кездерде тамак жебей, түнт болуп баштаса, анда ал бала багуучудан баш тартууга туура келет. Баары жайында деген күндө деле, бала багуучуну жумушка кетип жатып байкоо кажет. Бир шылтоо таап үйгө кайра кайрылып же иштен эрте келип көрүңүз.
Тили чыга элек балдар сүйлөй албагандыктан, алардан бир нерсени шекшисеңиз, психотерапевтке жана балдар врачына көрсөтүп, текшертүү туура. Баланын кыймылын, тамак ичүүсүн, ымдоолорун, өсүүсүн жана башкаларын карап, баамдап, жыйынтык чыгарып беришет. Тили чыга элек балага бала багуучу жалдап жатып үйгө видеобайкоо коюу туура вариант болуп эсептелет.

Бир собол
БАЛАҢЫЗ ҮЧҮН БАЛА БАГУУЧУ ЖАЛДАЙСЫЗБЫ?

Аскат Мусабеков, ырчы:
– Кызым Акзыйнат азыр төрттө, бала бакчага барат. Аны келинчегим экөөбүз эле багып келатабыз. Анткени бала багуучулардын туура эмес кылык-жоруктары тартылган видеолорду көрүп коркосуң.

Салима Балтаева, ырчы:
– Мен кесибиме байланыштуу бирде эрте, бирде кеч келем. Андыктан кыздарымды каратып, бактырганга жардамга муктажмын. Бирок коркуп, чоочун аялзатын жалдай элекмин. «Бала багам» деген шылтоо менен үйдү тоноп кеткендер да чыгууда. Мурда эжемдин кайын сиңдисинин кызын, эжемдин курбусунун кызын алгам. Учурда эң улуу эжемдин кызы каралашат.

Талант Анарбаев, куудул:
– Балдарымдын бири үчтө, бири экиде. Келинчегим аларды өзү карайт. Бизге бир жакка узакка барууга туура келсе, анда балдарды таенеси карап калат. Чоочундарга ишенбейбиз, анткени жашоодо балдарды уруп-соккон, дары берип уктатып койгондор, уурдатып жибергендер кездешүүдө.

Канымжан Усупбекова
kenesh@super.kg