Абдылда Иманкуловду сахнадан көрсөк эле боорубуз эзиле күлүп калабыз. А бирок ал киши жашоодо кандай адам, кандай күйөө жана ата, андан кабарыбыз аз. Андыктан куудул агайды жан шериги менен маекке чакырып, сиз-биз билбеген көп жагдайларды билдик.

Баш кошушкан жыл, күн – 1983-жыл, 3-ноябрь.
Ортолорунда 2 уул, 2 кыз, 6 небереси бар.

– Ырыс айым, Абдылда мырза интервьюларында «аялым «мени сенден башка ким алмак эле?» деген» деп айтып келет. Ошол окуяны эми сиздин оозуңуздан уксак.
– Ал кезде бул Токтогул театрында, мен китепканада иштечүмүн. Экөөбүз жакшы тааныш элек, тамашалашып айтып койсом, чын болуп калбадыбы (күлүп). Абдылда ар кимди эле алам деп айтып жатса, тамаша экен деп мен деле макул деп койгон элем.

– Ала качып кеткенде ошон үчүн чатак салган экенсиз да, ээ?
– Сүйлөшпөй эле ала качып кетсе чыр салбаганда анан (күлүп). Бирок болбой эле кайнене, абысын, жеңелер отургузуп коюшкан.

– Абдылда мырза, кыз-жигит болуп сүйлөшпөй эле Ырыс эжени жубай кылып алууңузга эмне себеп болду?
– Мен аскерден келип, театрда иштеп жүрдүм. Атам болсо «аял ал эле ал!» деп урушуп туруп алды. Аялды ушинтип алат экен деп алып алдым (күлүп). Чөпкө барчубуз анда. Балдар-кыздар көп, кечинде оюндар болот дегендей. Ырыс ал жерде ашпозчу эле. Байкасам тиги бала деле көйнөгүн берет, жууп койчу деп. Бул бала деле берет. Керек болсо байпактарына чейин жууп берчү. Ал жагы жакты, тамакты да «нормально» жасайт экен. Ошолордон байкаштырып, анан үйлөндүм.

– Түтүн булатканыңыздарга 30 жыл болуптур, кандай кызыктарды баштан кечирдиңиздер?
Абдылда: – Үй, курсак маселесинен кыйналган жокпуз. Жашоо болгон соң өйдө-ылдый нерселер кезигет. Турмушубуз таптаза хрусталдай болду десем калп айткан болом. Бирок ушул кезге чейин бир да катуу урушкан жокпуз, бири-бирибиздин көзүбүздү көк ала кылмай же жубайымда үйдөн чыгып кетип, 3-4 күн төркүнүндө жүрүп калмай дегендер болгон жок.

– Абдылда мырза «үй жумуштарын кылбайм, жалкоомун» деп көп айтат. Үйдө эркектин жумуштарын ким жасайт?
Ырыс: – Буга айтсаң деле баары бир кылбайт да (күлүп). Атайын тийишип «карачы, тиги минтип там салып жатат, сонун кылып короосун тосуп койду» десем да унчукпай эле кутулат. Азыр балдарыбыз чоңоюп, ишке жарап калышты.
А.: – Мен азыр элүү жашка чыктым, ушул кезге чейин кара жумуш кылган эмесмин, мындан ары да Кудай кылдырбаса экен деп тилейм. Мени атамдын жездеси багып алган. Алар суунун аркы өйүзүндө, атамдар берки өйүзүндө турат эле. Кечинде, мисалы, атамдыкында болсом, эртеңки жумуштар боюнча планды айтып отурушат, «тигиндей, мындай кылыш керек» деп. Мен аны акырын эстеп коём дагы, эртең менен эрте туруп аркы үйгө кетип калат элем. Ал жактан жумуш болуп калса, бери жакка качып келе берем. Ошентип кара жумушка аралашпадым.

– Үйдө пикир келишпестиктер көбүнчө эмнеден чыгат? Кантип жеңесиздер?
А.: – Кээ бирөөлөрдө таарынышуу 2-3 күнгө созулат эмеспи. Бизде андайга шарт деле жок. Себеби үйгө киши көп келет. Тээ жаңы үйлөнүп батирге чыкканда эле ошондой болчу, азыркыга чейин конок үзүлбөйт. Эми элестет, үйгө киши келсе тултуңдап отура албайсың да. Билмексен болуп, жакшынакай жашап жаткандай түр көрсөтүп коёбуз.

– Ырыс айым, баш кошуп жатканда жолдошуңуздун эл адамы болушун сезген белеңиз? Атактуунун жубайы болуш оор эмеспи?
Ы.: – Жок, кайдан? Аны билсек бул алам деп жүргөн кыздардын бирөөсү мага чейин эле тийип алса керек (күлүп).
А.: – Жакшы жактары көп үчүн жүрөмүн да дебейсиңби.
Ы.: – Ооба да (күлүп).
А.: – Бирок кесибимдин жагымсыз жактары толтура. Ар кимден телефон чалуулар болот, ушак көп жүрөт. Кээ бири тамашалап чалат, кээ бири интрига кылыш үчүн. Мурун бир гезитке мени жамандап жазып койсо катуу сарсанаа болуп, мактап койсо дердеңдеп кетчүмүн. Азыр көп көңүл бөлбөй, реакция деле жок болуп калды. Ошол сыңары үй-бүлө деле көнүп калат экен.

– Андай жагымсыз кеп-сөздөрдү кантип жеңип келесиздер?
Ы.: – Мен ишенем, Абдылда башкага кетпейт (күлүп). Табиятымдан ушактын артынан кууган аял эмесмин. Бирөө менен сырдашып көөдөнүмдөгү нерселерди айтпайм, ичиме жутуп келем. Азыр деле чалуулар болот. Кээ бир кыздар чалып калса, «өзүнө байланышып, өзүңөр чечип алгыла» дейм. Абдылда кетем десе мына, келем десе ана. Өзүмдүн үйүм үстүмдө, казаным өзүмдө, бала-чакам маңдайымда, аны өзү чечет да. Мен эмнени жоготот элем? Ал өзү чыгып кеткени эле болбосо... Кайын журтум, жоро-жолдоштору мен тарапта (күлүп). Өзүнүн иши да, үй-бүлөнү кармап калыш меники эле эмес, мунун деле кызыкчылыгы.
А.: – Ошентип жеңдим да десең (күлүп).
Ы.: – Жаш кезинде тескери барса барып, келсе келип жүргөндүр. Кызганасың, бирок балдар турганда чатак салып, чыр деле кылган жокмун.

– Абдылда мырза, кесиптештериңиз сизди аялга туруктуу деп тамашалап калышат...
А.: – Негизи, артист менен 15 жыл жашаган аялга орден берсе болот, анын ичинде меникине да. Себеби ишиң ошол, сен каалайсыңбы-каалабайсыңбы, жактырасыңбы-жактырбайсыңбы, күйөрман дегендер болот. Аялбы, эркекпи, көчөдөбү, башка жакта жолугабы... Ошол нерсени туура түшүнгөн аял болбосо мынча жыл жашабайсың. «Артисттер көп ажырашат» деп айтышат эмеспи. Ажырашуу аялдын көп нерсени ичине ката билбей, чыдай албагандыгынан болот демекмин. Азыр Ырыс айтып жатпайбы, «үстүмдө үйүм бар, бала-чакам, ага-тууган, достор, кайын журт меники» деп. Ушинтип калат экен да кийин. Мен мындай аялдарды тууну сайгандар демекмин. Меники ошолордун биринчилеринен болот (күлүп).

– Ырыс айым, сизди Абдылда агай «дайыма эле кечигип жүрөт» деп айта берет. Чын эле ошол сапатыңыз барбы?
А.: – Чын, 30 жылдан бери кайда болбосун бир да жолу убагында жаныма келип отуруп кала элек. Дайыма күткөнүм күткөн.
Ы.: – Анын себеби бар да. Биринчи муну кийинтем, бут кийимине чейин даяр кылып, чыкыйтып коюп өзүм кийингеним үчүн кечиксем керек. Экөөбүздүн урушубуз ошол жерден башталып кетет.

– Абдылда мырза, жиниңиз катуу келип жатса кантесиз?
– Түртүп жиберем, ха-ха-ха. Мени баары билишет. Иш учурунда, репетицияда да тез эле жарылып кыйкырып, сөгүп-сөгүп салам. Эч кимиси унчукпайт. Себеби баары билет да, бат эле жазылышымды. Бирок жакшы жагым, бир жолу да аял кишиге кол көтөргөн эмесмин.

– Айрым аталар кыз узатууда көзгө жаш алып калчу эле, сизде андай болгон жокпу?
А.: – Мен биринчи кызымды берип жатканда көп деле сезимге алдырбай узаткам. Экинчи кызым кеткенде ыйладым. Көп сураба, азыр дагы ыйлап жиберем (күлүп). Бул кызым мага жакын болуп өстү.

– Абдылда мырза, чынын айтыңызчы, ушул кезге чейин жубайыңызга айтпай келген сырларыңыз барбы? Ырыс эжеге калп айтып кармалып, айыбыңыз ачылып калган учурлар болду беле?
А.: – Сырларым азыр деле болсо керек, ал айтылбайт да (күлүп).
Ы.: – Анан да көп эле кармалам деп кой...
А.: – Туура айтасың, эми аны элге айтпай эле коёлу...

Маегибиз ушундай жандуу өттү. Сөз аягында жан шериктерге бала-чакасынын үзүрүн көрүп, Абдылда мырза тилек кылгандай кара жумуш кылбасын каалайбыз.

Гүлжамал Бөрүкулова
star@super.kg