«А менин бала бойдон калгым келет» деп ыр саптарында ырдалгандай, кимдин гана балалыкка, жылаӊайлак айылдын чаӊдуу жолуна чуркап жетип баргысы келбейт? Эх, бала кездеги бейкапар күндөр ата-энеӊдин алдында гана эркелеп өтчү эмес беле. А Нурлан Насип балалыгын эстегенде кандай сезимде болор экен?

«ЭЛДИН БААРЫ ООЗУӉДА МОМПОСУЙ БАРБЫ ДЕП СУРАШЧУ»
– Балалыгым Жалал-Абад облусунун Токтогул районуна караштуу Терек-Суу айылында өттү. Кичинекейимде көргөн кишинин баары менден «оозуӊда момпосуй барбы?» деп сурай беришчү, себеби тултуйган бала элем. Эки бетим кыпкызыл болуп, эки кулагым делдейип турчу (күлүп). Кийин эле арыктап кетпедимби.ө
Тогузунчу класска чейин айылымдагы Курама уулу Турусбек атындагы орто мектепте окугам. Мектеп үйүбүзгө жакын жайгашкандыктан, азыр чыгам деп отуруп жапжакын жерге күнүгө кечигип барчумун. Улан деген досум бар болчу. Экөөбүз бир күндө төрөлүп, аталарыбыз аябай майрамдашыптыр. Анан экөөбүздүн ысымдарыбызды уйкаштырып Улан жана Нурлан деп коюшкан экен. Анын ата-энеси мугалим, менин апам да мугалим болгондуктан аларды уят кылбайлы деп тырышып окудук. 1-класстан 5-класска чейин класском да болгом.
Ыр чөйрөсү арбай электе айылдагы молдокелердин бири болуп да кеткем. Мектепке баргандын ордуна мечитке барчумун. Ошентип сабакты көп калтыра баштагам. Бир күнү эжей «Насипбек уулу Нурлан кана?» десе, азан чакырып жаткан үнүм мечиттен угулуптур (күлүп). Эртеси сабакка келсем ошол эжей «же дин жолун танда, же сабакты танда!» деп урушкан.
Эсимде, 7-8-класс болуп калганыбызда эже-агайларга каяша айтуу мода болуп кеткен. Бир күнү классташ балам бир эжейибиз менен айтыша кетип, аны сөгүп салбаспы. Мугалимдин мынчалык жини чукул экенин билген эмеспиз, баарыбызды чогулушка салды. Апам мени куткарып алат го деп ойлогом, бирок ал дагы «и-и, ырас болот, келтек жесин!» деп жатпайбы. Анан тиги эжейибиз бизди көлөчүн чечип алып маасычан аябай тепкилеген. Мындай келтекти далай жедик го.

«АЛГАЧКЫ ЖОЛУГУШУУГА ЭШЕК МИНИП, АТАМДЫН КУРТКАСЫН КИЙИП БАРГАМ»
– Бир күнү Самарбек деген досума «мага бир кыз таап берчи» десем, Сезим деген тууганы бар экен, ошону менен тааныштырмай болду. Ал күнү айылыбызда концерт болмок. Аны менен концерттен жолуктурмай болду. Барсам тиги досум «мен айткан кыз артыӊда турат» дегенинен көзүмдүн кыйыгы менен карасам татынакай кыз жылмайып туруптур. Ошол учурда «китлап» кесмесине окшош, тармал чубалган жиптери бар шапке мода болчу. Кыз ошондой шапке кийип алыптыр, ал сыя шапкеси дале эсимде. Эл тараганда тиги кызды таппай калдык. Анан Самарбек экөөбүз үйгө барып, мен атамдын чоӊ курткасын кийип, эшегимди минип алып Сезимдин үйүнө барганбыз.
Ошол маалда ичим ысып, жүрөгүм дүкүлдөп бир башкача болгом. Көрсө, ал таптаза балалык сезим тура. Ал кыздын жүзүн деле даана көрө албадым, колун кармап учурашкан деле жокпуз, «кандайсыӊ?» деген сөз оозубуздан араӊ чыккан. Экөөбүздүн теӊ бетибиз албырып, мостойуп тура бергенбиз.
Бир жолу Сезим окуган класс менен чогуу сүрөткө да түшкөнбүз. Ал кезде сүрөттөрдү плёнкадан чыгарчу эмес белек, кашайып сүрөтчү аны күйгүзүп алыптыр. Ошентип Сезимдин классы менен чогуу түшкөн сүрөтүбүз да чыкпай калган.
Кийин классыбызга шаардык кыз келди. Ага балдардын баары ашык болдук. Классташтар бири-бирибизге «повод» бербей, баарыбыз күндө кечинде анын үйүнүн алдынан жолугуп калчубуз. Ал кыздын айылдык кыздардыкына окшобогон кийимдери көзгө укмуш көрүнчү.
Бой жетип калганда үч кошуна кыз менен бир учурда сүйлөштүм. Кечинде сыртка чыгып ышкырам, кайсы кыз үйүнөн биринчи чыкса, ошонусуна барчумун. Бир күнү экөө теӊ чыгып алыптыр, аны байкабай эле бирин кучактап отурсам, жаныбыздан өткөн машинанын жарыгынан экинчи кызым көрүп калып жатпайбы. Эртеси ага барсам таарынып чыкпай койгон(күлүп).

«АТАМДЫН ДОСУНА ШОЛОКТОП ЫЙЛАГАМ»
– Сабакты окубай койгонумдун айынан атамдан катуу таяк жегем. Анын «оку, сабагыӊды кара!» деп айтканына кулак салбадым окшойт, бир бөлмөдөн экинчи бөлмөгө ыргыта койгон. Анан түн ортосунда сыртка чыгарып салган. Эгерде менин ордумда азыркы балдар болсо, ата-энесин коркутуп бир жактарга кетип калышмак. Мени качан киргизер болду экен деп эшиктин алдында таӊ атканча тургам. Жарык киргенде үйгө аяш атам келип калды, «бул жерде эмне турасыӊ?» деп үйгө жетелеп киргенде эреркеп кеттим окшойт, ага арманымды төгүп, жоошуткан сайын токтоно албай шолоктоп ыйлагам.
9-класстан кийин шаарга окуйм деп келе бердим. Ал кезде үйүбүздө акча тартыш учур болчу. Бюджетке өтсөм окуйм деп келгем, Кудай жалгап Күрөӊкеев атындагы музыкалык окуу жайга өтүп кеттим.

Нуркыз Курманбек кызы
star@super.kg