Кыргыз эстрадасында аттын кашкасындай таанымал ырчылардын бири Омар 27-июль күнү Талас шаарынан алдамчылыкка шектүү катары кармалып, камакка алынды. Учурда бул окуя коомчулукта кызуу талкуу жаратып, кандай жыйынтыкталары табышмак бойдон калууда.

БИЗ БИЛГЕН ОМАР
2008-жыл. Юрмала. Жаш ырчылардын «Жаӊы толкун» аталыштагы эл аралык сынагын ар бир кыргыз толкундануу менен көрүп отурду. Себеби экранда алгачкылардан болуп эл аралык абройлуу сынакта жаш, таланттуу мекендешибиз ырдап, жыйынтыгында Алла Пугачёванын колунан «Алтын жылдыз» сыйлыгын алып жаткан эле. Так ошол күндөн баштап кыргыз эстрадасында Омар деген ысым жанды.
«Супер-Инфо» гезити Омар менен ушул жылдар аралыгында тыгыз иштешип, ырчыны ыймандуу, билимдүү, мамилеге бекем, туруктуу, керек учурда сатып кетпеген жакшы адам катары билет.

ЫРЧЫНЫН КАМАЛЫШЫ ИНТЕРНЕТТЕ ЧУУ ЖАРАТТЫ
28-июль күнү Талас райондук соту ырчы Омардын баш коргоо чарасын карап, соттун чечиминин негизинде ал бир айга камакка алынды. Чечим чыкканда ырчынын ден соолугу начарлап «Тез жардам» менен Талас облустук ооруканасынын жандандыруу бөлүмүнө жеткирилген. Аталган оорукананын жетекчиси Шаршенбек Жумалиев ырчыга «туруксуз стенокардия» (жүрөк оорусунун бир түрү, жүрөктүн булчуӊундагы кан айлануунун бузулушунан пайда болот, оору өтүшүп кеткенде адам инфарктка жетиши мүмкүн) деген диагноз коюлганын билдирди. Учурда ырчынын абалы жакшырып, палатага чыгарылганын дарыгерлер билдиришти. Көрүнүктүү ырчынын камакка алынышы интернетте кызуу талкууга алынды. Айрымдар «күнөөсү болсо жазасын алышы керек, карызы болсо төлөсүн да!» дешсе, басымдуу бөлүгү Омардын мындай ишке барганына ишенбей турганын, бул жөн гана «подстава» экендигин жазышууда. Кыргыз элин даңазалап келген ырчыны камап коюу туура эмес экенин, мындай иштерди сот аркылуу эле чечип алса болоорун айткандар да четтен табылды. Коомдук активист Айбек Баратов өзүнүн интернет баракчасына "Омар бирөөгө карыз болгон күндө да, кайтарып берүүнү убада кылып жатса - аны сөзсүз камоо керек эмес. Эгерде кимдир бирөөнүн бирөөгө нааразычылыгы болсо сотко кайрылып, баардык маселени мыйзам чегинде чечип алса болот да!? Ойлонсоңор, силерге деле канча адам карыз, а силер канчасына карызсыңар? А эмнеге силерди убактылуу кармоочу жайга камабайт? Мыйзамды үйрөнгүлө, кылмыш менен жарандык укук мамилелерди айырмалай билгиле!", - деп жазды. Ошондой эле ырчыны колдогон чыгармачыл адамдар: «Омардын эч жакка качпашына биз кепил болуп беребиз, аны үй камагына чыгарууну суранабыз»,- дешип Талас райондук сотуна кат жолдошту. Кат жолдогондордун арасында Кыргыз Республикасынын Эл артисти Гүлнур Сатылганова, ырчы Нурлан Насип, алып баруучулар Нурзат Токтосунова, Эркин Рыскулбеков жана башка 50гө жакын чыгармачыл адам бар.

ИИМ ЭМНЕ ДЕЙТ?
Бул окуя боюнча Ички иштер министрлиги төмөнкүдөй билдирүү таратты: «Милицияга Талас районунун тургуну 6-апрелде кайрылып, «Бакай-Ата районунун тургундары Нуржанбек Токтогулов жана Өмүрбек Жанышов (Омар) 40 тонна төө буурчак алып, акчаны бербей жатышат» деп билдирген. 16-апрель күнү «алдамчылык» боюнча кылмыш иши козголуп, иликтөөдө аталган жарандардын ишкерден көп көлөмдө төө буурчак алышканы аныкталган. Мындан улам 21-июль күнү Нуржанбек Токтогулов кармалып, Талас ОИИБинин убактылуу кармоочу жайына киргизилген. Ал эми 27-июль күнү Өмүрбек Жанышов Талас райондук ички иштер бөлүмүнө чакыртылып, жактоочунун катышуусунда суракка алынган соӊ камакка алынган. Учурда бул факт боюнча тергөө амалдары жүрүүдө».

«АК ЭМГЕГИМДИ ЖЕБЕГИЛЕ ДЕП ЭСКЕРТТИМ»
Окуянын чоо-жайын билүү үчүн жабырлануучу Болот Бейшеналиевге кайрылып, жооп алдык:
– Өмүрбек Жанышов менен Нуржанбек Токтогулов экөө айылдаш. Бизге туугандык жайлары бар. Экөө буга чейин менин туугандарымдын төө буурчактарын алышып, үстүнө акча кошуп сатып, кайра акчасын кайтарып берип жүрүшчү. 2014-жылы июль айында ортого туугандарыбызды салып, менден 40 тонна төө буурчакты килограммын 100 сомдон баалап, «бир айдан кийин акчасын беребиз» деп алып кетишкен. Андан кийин да «төө буурчактын акчасына кошуп беребиз» деп акчалай 20 миӊ доллар алышкан. Булар төө буурчакты Түркияга алып барып сатып, менин акчамды чыгарып бермей болушкан. Бирок товарды Түркияга алып барбай эле Кыргызстандан килограммын 74 сомдон сатышып, акчанын көбүн Өмүрбек алыптыр. Төө буурчактын акчасын мага бир айдан кийин, 2014-жылдын 16-августунда беришмек. Жай өттү, күз өттү, беришкен жок. Экөөнө ал ортодо 3-4 жолу жолугуп «ак эмгекти жебей акчаны кайтарып бергиле» дедим. Өмүрбек «акчабыз келбей жатат, келсе эле берем» деген. Кийин ар кандай шылтоону айтууга өттү. Шериги болсо акчаны Өмүрбек «унаа ташып, үстүнөн пайда табабыз» деп алганын айтып туруп алды. Ортодо бирөөлөр аркылуу 5 миӊ доллар берип жиберишиптир. Жакшынакай сүйлөшүүдөн жыйынтык чыкпагандан кийин айлам кетип, ушул жылдын 6-апрелинде алардын үстүнөн милицияга арыз жазгам. Алгач Нуржанбек кармалып, ал күнөөсүн моюнуна алды. Ал эми Омарды милиция кызматкерлери Таласка партиялардын бири менен концерт коюп келгенде кармашты. Сурак учурунда Өмүрбек менен шериги Нуржанбек беттештирилип, Нуржанбек акчанын көбүн ырчы алганын бетине коюп берди. Баш аягы экөө мага 100 миӊ доллар карыз. Менин талабым – акчамды кайтарып беришсин. Төө буурчакты иним экөөбүз банктан 500 миӊ сом насыя алып айдаганбыз. Менин жана инимдин 2-3-класстагы балдарыбызга чейин барып 17 гектар жерди отоп, чаап, маӊдай терибиз менен бакканбыз.

Ырчынын жакындарына кайрылып, бул окуя боюнча алардын оюн уктук.
Арсен, ырчы: «ДОСУМДУН КОЛУНА КИШЕН САЛЫП АЛЫП КЕТИШКЕНДЕРИНЕ КАПА БОЛУП ЖАТАМ»
– Бул окуя болгондон бери уйкудан калдым. Ал мындай ишке бара турган жигит эмес. Ишенчээктиги, боорукердигинин айынан ушундай жагымсыз кырдаалга туш келип отурат. Берки досун таанычумун. Мурда 2-3 жолу көргөм. Нуку деп койчу, мурда концерт менен 2-3 жолу Таласка барганда бизди кой союп сыйлаган эле. Ошол досу иш жок калганда Омар ага иш таап берип, жардамын аяган эмес.
Баарынан капа кылганы – милиция кызматкерлери Омарды террорист же коркунучтуу кылмышкер катары колуна кишен салып кармап кеткени болду. Кыргыз элинин маданиятын дүйнөгө таанытып жүргөн, эли-жери үчүн күйгөн жигитке мындай мамиле кылгандары менин оюмча, туура эмес. Бул иш акыйкат тергелип, досубузга көө жапкысы келгендердин ою оӊунан чыкпайт деп ишенем.

Миргүл Эсеналиева, Омардын менеджери: «ОМАРДЫ «ПОДСТАВА» КЫЛЫШТЫ»
– Омарды качып жүргөн дешүүдө. Ойлонсоӊор, качып жүрсө Таласка бармак беле? Аны кармап кетмекчи болгондо жанында элем. Стадиондо концерт болуп жатканда милиция кызматкерлери келишти. Аларга «концерт бүткөн соӊ барабыз» деп Омар өзү качпай эле суракка барды. Ал жерден Нуржан деген досу жалган көрсөтмө берип, өзү камалганы аз келгенсип Омарды кошо ала кеткиси келди. Нуржан Омарга келип «бир иш баштаганы жаттым эле, сени эл тааныйт, кадыр-баркыӊ бар, мага кепил болуп бер, ал акчаны мен тез эле кайтарам» деп сураныптыр. Бул тууралуу Омар мага айтканда «өзүӊ бил, кийин ал качып кетип же төлөй албай калса жабыркап калба» дегем. Ишенчээктигинен макул болсо, эми тиги «боорго тээп» жатат. Омар акчаны алмак түгүл көргөн да эмес. Досу өзү барып акчаны алып, жок кылып салыптыр.
Буга чейин Омар тууралуу жаман нерселерди угуп же көрдүӊөр беле? Омар андай бала эмес, тескерисинче, жардам сурагандарды, ооруп калгандарды көргөн сайын мага келип «акчалай жардам берели, буга дары, мунусуна азык-түлүк алып берели» деп турат. «Ак ийилет, бирок сынбайт» дейт го, Омар патриот жигит. Азыр өзү да «Эмнеге мага минтип жалаа жаап жатышат?» деп капа болуп, кыйналып жатат. Анын жүрөгү оорулуу. Акыбалы начар.

Шейшенбек Жанышов, Омардын атасы: «КУРУ ЖАЛАА БАЛАМДЫН ДЕН СООЛУГУНА ДОО КЕТИРДИ»
– Мени азыр эӊ негизгиси баламдын ден соолугу тынчсыздандырууда. Жалган, ырайымсыз, ыплас жалаа, адамгерчиликсиз мамиленин айынан ак жүрөк баламдын ден соолугуна чоӊ доо кетти. Соттун эч кандай далили жок ушундай иш кылганы мыйзамга дагы, адамгерчиликке дагы жатпайт. Массалык маалымат каражаттары сизге чейин бири да бизге кайрылган жок, баары бир беткей маалымат таратышты. Ушуга да нааразымын. Жактоочу иш менен таанышып чыгып, негизсиз камалганына көзү жетип, облустук сотко доо арыз менен кайрылдык. Нуржан бала кезден эле чай ичишип, коюн-колтук жүргөн инимдин досунун баласы. Жабырлануучуну мен тааныбайм, Нуржан менен таяке-жээн болуп кетет экен. Жээнинен акчаны ала албай калган соӊ, Омарда акча бар деп андан акча өндүргүсү келип жатат окшойт.

Асхат Субанбеков
koom@super.kg