Ыр угуп жатканда эмнесине көңүл бөлөсүз? Мисалы, мен сөзүнө карап угам. Ката же мааниси бурмаланган чыгарма болсо ырчы канчалык жакшы аткарбасын, укмуш обонуна карабай укканды тык токтотом. Биздин ырчылардын айрымдары кээ бир сөздөрдү бурмалап, айрымдары кыргыз тилине жаңы сөз да кошуп жиберишет. Ошол ырчылардын айрымдарынын ырларынан мисал келтирели.

"УККАНЫМДАЙ ЭЛЕ ЫРДАП КОЙГОМ"

Ырчы Айгерим Расул кызы Нинакан Жүндүбаеванын "Кызыл өрүк" аттуу ырын аткарып чыкканда кызуу талкууга алынган. Ырдын "Ого бетер күлүңдөп сени карап,Болгонсуйсуң өмүргө өзүң шерик" деген кайырмасында ырчы болгонсуйсуң деген сөздү "обонсуйсуң" деп салган. Кыргыз тилинде обонсуйсуң деген сөз жок экенин айтып катуу сындаган угармандар болгон. Айгерим бул чыгарманы мурунку ырдагандардан угуп аткаргандыгын айтат.
– Мен "Кызыл өрүк" аттуу ырды 2008-жылы, атамдын сунушу менен ырдап чыккам. Ыр өзүмө да жаккандыктан концертимдин алдынан шашылыш жаздырган болчумун. Ал убакта ырдын текстин эч жерден тапкан эмесмин. Ошол себептен менден мурун ырдагандардан кандай уксам ошондой аткарып салгам. "Обонсуйсуң" деп ката ырдаганымды 6-7 жылдан кийин билдим. Буюрса, ырды кайрадан жаздырып, тууралап коёюн деп жатам.

ЖҮРГӨНҮҢДӨ ДЕГЕН СӨЗДҮ ЖҮРӨГҮҢДӨ ДЕП ЫРДАП...

Смар Шимеев жазган "Сени ойлосом" аттуу ырды Анжелика аткарып жүрөт. Бул ырдын ыргагын ээрчибей, сөзүнө көңүл бөлгөн адам чыгармадагы айрым саптар ката ырдалганын аңдайт. Сөзүбүз жөн болбос үчүн ырдын сабындагы катаны көрсөтө кетели. Чыгарманын экинчи куплети
"Алыс жакта жүргөнүңдө сагынып, Жалынчумун, жаным, сага кагылып" деп башталат. Ырчы бул саптагы жүргөнүңдө деген сөздү "жүрөгүңдө" деп бурмалап ырдаган. Ырдын жарыкка чыкканына бир жылдан ашса да Анжелика ката боюнча эле ырдап жүрөт. Элибизде "жаңылгандын айыбы жок, кайра изин тапкан соң" деген накыл кеп бар. Ырчы автордун жазганындай кылып оңдоп чыгар деген ишеничтебиз.

Султан Төрөбеков
star@super.kg