Асылбек Асаналиев учурда Япониянын Цукуба шаарындагы рамён (япон тамагынын аталышы) ресторанында администратор да, башкы ашпозчу да болуп иштеп жатат. Бул тармакта ал Япониядагы жападан жалгыз кыргыз. Ал жетекчилик кылган ресторан бир канча жыл катары менен Япониядагы 600 миң рамён ашканасынын ичинен эң мыкты даамы жана тейлөөсү боюнча биринчиликти алдырбай келет.
– Асылбек, Японияга келгениңе 5 жылдын жүзү болуптур. Алгач акчасы жок студент болуп келген жигит кантип жашап кетти экен?
– Мында келгенимдеги максатым – маданият таануу, жер көрүү, тилди өнүктүрүү болчу. Алгачкы жылдары каражат жагынан кыйла оор болду. Окуу программасынын жардамы, албетте, жашоомо жетмек эмес. Ошондуктан өзүмдүн арабамды өзүм тартууга туура келди. Келгенге чейин япон тилин өздөштүрүп сүйлөп калгандыктан, бул жердеги окуумдун изилдөө багыты – чет элдиктер үчүн япон иероглифтерин үйрөнүүнүн оңой усулдук ыкмалары эле. Жыйынтыгында бул ишим боюнча ийгиликтүү презентация жасап бүтүрдүк. Ал ортодо өзүмдү багуу үчүн иштей баштагам.

– Алгачкы ишиң кайсы болду?
– Ишти көп караштырып издедим. Кафе, ресторандарда япондорду алабыз деп туруп алышты. Кийинчерээк өзбек досум шаардын орто ченинде япон рамён ашканасында орун бар экенин айтып, барып көрүүнү сунуштады. Ал ашкана азыр мен иштеп жаткан ресторандын филиалы болчу. Ага чейин кызыкчылык үчүн япондордун тамактарынын түрлөрүн жеп көргөм. Себеби келгенден тарта эле бул жактын тамагына көнө албай кыйналып, тоюп-тойбой жүрдүм. Рамён тамагын да жегем, бирок даамы жакпай калган. Ал эми мен иштеп баштаган "Кигенмон" ашканасындагы тамактардын даамы мага ачылыш болду. Бул жерде даамдар кылдат иштелип чыкканын түшүндүм. Дароо жакты, баа бердим. Тейлөө кызматы да бийик деңгээлде экен. Андай даамдарды башка ресторандар кайталай албайт.
Буюрса, Кыргызстанга барганымда рамён ашканасын ачам деген максатым бар. Себеби мен иштеген ашкананын даамдары кыргыздардын табитине туура келет жана жакшы жаңылык болот деп ойлойм.

– Окууңду аяктагандан кийин жумушуңду таштап, кайра Кыргызстанга кеттиң да?
– Ооба, бирок өзбек досум экөөбүз жакшы иштегенибиз үчүн ресторандын кожоюну бизге ыраазы болуп, "эгер кайра келсеңер, ишке алам, жардам керек болсо айткыла" деди. Кетерибизде бирден жаңы ноутбук белек кылып, байланышып туруубузду айтты.
Кеткиче мугалимдик кесипке окута турган атайын мектепти издеп таап, сүйлөшүп, окууга тапшырып, Кыргыз жергесине келип чакырууну күттүм. Ал жактан кабар болгуча деп чогулткан бир аз акчама "Дордой" базарынан орун алып, "Гамбургер" тез татым түйүнүн ачтым. Аны жасоо ыкмасын, курамын Японияда жүргөндө ирандыктардын кафесинен үйрөнгөн элем. Ошол тажрыйбам боюнча жаңылык кылып жасай баштадым. Кийин чакыруу келген соң аны жабууга туура келди. Бирок мектептеги окуунун бир жылдык акысы 7 миң доллар болгондуктан, андай чоң акчаны кайдан табам деп ойлодум. Бөлүп төлөйүн десем, толук төлөө керек экен. Ошентип "келем десеңер жардам кылам" деген ресторан ээсине кайрылууга туура келди. Аны менен байланышканымда, "окуу акысын төлөп берейин, акчасын менин ресторанымда иштеп кутула бересиң" дегенинен сүйүнүп макул болдум. Ошентип Японияга кайтып, мугалимдик окуум менен рамёндогу жумушту кошо алып кеттим.

– Канча убакыттын ичинде башкы ашпозчулук даражага жеттиң?
– Жарым жыл өткөндөн кийин башкы ашпозчулардын жанында иштей баштадым. Ресторандын ээси "ички ашкананы өздөштүр" деп тажрыйбасы менен бөлүшүп, сырларды үйрөтө баштады. Бара-бара тамактын даамын чыгарганды өздөштүрүп, андан көп өтпөй ашпозчу катары талаптарга жооп берип калдым. Ошону менен ашкана өнөрүнө баш-отум менен кызыктым.
2014-жылдан бери администратор жана башкы ашпозчу же япончо айтканда "тенчо" болуп иштеп жатам. Тенчо – ресторандын тамагынан баштап, кызматкерлерди жана тейлөөгө чейин көзөмөлдөйт. Ар бир тамактын даамын тенчо чечет. Жаңы тамактардын түрүн бекитет.

– Сен жасап жүргөн рамён тамагы тууралуу түшүндүрө кетсең.
– Рамён – лагман сыяктуу камыр тамак. Өзгөчөлүгү – түркүн даамдарга жана даярдоо ыкмаларына бай. Ашпозчу болуп иштеп баштагандан бери рамёндун түркүн даамдагылары менен кардарды таң калтырып, кайра-кайра келгидей кылуу аракетин көрүп келем. Рамён – бул искусство. Тамактын негизи сөзсүз кесме. Бирок анын соусу, шорпосунун курамы, эти жана башка майда-чүйдөсү өзгөрүлмө, ушул жерден болгон чыгармачылыгыңды жумшай аласың.

– Ресторандын менюсу, жамааты тууралуу кыскача айтып өтсөң?
– Менюда учурда рамёндун 25ке жакын түрү бар. Анын ичинен 7 тамакты мен өзүм иштеп алып чыктым (автордук тамактар). Меню убакытка жана сезонго жараша бат-бат өзгөрүп, аба ырайына жараша ыңгайлашып турат. Кол астымда 30 киши иштейт.

– Асылбек мырза, бул жакта иштеп жатканыңда окууга келген мекендештерди дагы жумушка алганың белгилүү.
– Ооба, окууга келген мекендеш студенттердин жумасына бир канча саат иштөөгө мүмкүнчүлүгү бар. Ошол себептүү кыргыздарды жумушка алып, аларга жардам болсун деп мүмкүнчүлүктөрдү түзүп берип келем. Буга чейин мени менен иштеп кеткен кыргыздарга рахматымды айтам.

– Нике кайып буюруп япон кызы менен үй-бүлө курупсуң...
– Бул мен үчүн күтүлбөгөн, бирок тагдыр буюрган нерсе болду. Себеби Японияга келгенде ушул жерден үйлөнөм деген ой дегеле келбептир. Ашпозчу болуп иштеп жүргөн кезимде чогуу иштеп жүргөн япон кызына көңүлүм түшүп, ашык болдум. Убакыт өткөн сайын экөөбүздүн жылдызыбыз келишип калганын түшүндүк. Азыр Кудайга шүгүр, бактылуу үй-бүлөлөрдүн катарындабыз.
Келинчегимдин ата-энеси түшүнүктүү кишилер. Экөөбүздүн ортобуздагы мамилени баалашат. Үйлөнүү салтанатыбыз Кыргызстанда, кадимкидей чоң той менен коштолуп өткөн. Тойго Япониядан кайын ата-кайын энем келип, жерибиз, элибиз, салтыбыз менен таанышып, сыйыбызды көрүп кетишкен. Учурда бир кызыбыз бар.

– Келечекте кайдан орун-очок алсам дейсиң?
– Албетте, өз мекенибизден, Кыргызстандан. Буюрса, үй-бүлөм менен Ата Журтума көчүп барабыз.

– Маегиң үчүн чоң рахмат, тилегиң ишке ашсын!

Япон жубайы жана кызы менен.

Айбек Байымбетов