ТЕСТ: Сүйүү баяны - Жамийла+Данияр, Акмөөр+?

Жеңижок акындын алган жары - Көксулуу. Жеңижок ашыгына арнап ...Алты канат ак үйдүн, Кериштесиң, Көксулуу. Алтымыш эки сулуунун, Периштеси Көксулуу... деп ырдаган.

Романда өз тагдырын өзү чечип, кудалап койгон жерин чанып, Темирди жактырып, аны менен качып келе берген жаш келин Айзаданын тагдыры абдан таасирдүү баяндалат. Жаңы үйлөнгөн Темир салгылаштардын биринде каза болуп калат.

"Манас" эпосунда Манас баатыр менен Кыз Сайкал эр сайышка түшкөн эпизод бар. Ошондо Манас "өзүм ала турган кыз экен" деп Кыз Сайкалды аяп, эр сайышты ага утулуп кала жаздайт. Манас аны жубайлыкка алуу оюн айтканда, Кыз Сайкал баш тартып, акыреттик жар болууга ант берет.

"Кылым карытаар бир күн" романындагы Раймаалы менен Бегимай жөнүндөгү уламыштагы сүйүү баяны. Жашы улгайып калган Раймаалы жаш кызга минтип ырдайт: Каректен нуруң төгүлүп, Кат-каттап санаам бөлүнүп. Кайгыга салдың карындаш, сен, Картайган кезде көрүнүп...

Алымкан - Токтогулдун сүйгөн селкиси, “Алымкан” аттуу ырдын каарманы. Маалыматтарга таянсак, Токтогул Аксынын Кашка-Суу жайлоосунан Алымканды көрүп, көзү түшөт. Бирок Алымканды атасы мурда кудалашкан жерине берет.

"Олжобай менен Кишимжан" - кыргыздын лирика-эпикалык дастаны. Дастандын бир нече варианты бар. Чыгармада Олжобай менен Кишимжандын таза сүйүүсү, туруктуу жакшы сапаттары бийик үлгү катары сүрөттөлөт.

Сүйүү темасы “Гүлсарат” повестинде да чагылдырылат. Аскерден күйөөсү кайтпай калган жаш келин Бүбүжан көңүлүн кайраттуу, иштин майын чыгара жасаган Танабайга арнаганы тууралуу айтылат.

Үкөй - кыргыздын төкмө акыны Боогачы ашык болгон сулуу. Боогачы-Үкөй окуясынын эл арасында түрдүү версиялары айтылып жүрөт. Боогачы Үкөйгө жеткен эмес деген да, жетип үйлөнгөн деген да маалыматтар бар.

"Делбирим" повестинде Асел менен Ильяздын сүйүүсү көпкө созулбайт. Ильяз унаасы менен Долон ашуусунан оор жүктү тартып чыга албай кырсыкка кабылгандан кийин үй-бүлөлүк турмушу да кыйрайт. Асел башка адамга баш кошот.

Сөз "Канат менен Зарина" поэмасы жөнүндө. Жигити мезгилсиз каза тапканын уккан кыз, өз жанын кыюуга бет алат. Автоунаасын жогорку ылдамдыкта айдап баратып дарактарды сүзүп каза табат. Поэма болгон окуянын негизинде жазылган.

"Аксаткын менен Кулмырза" - лирикалык дастан. Дастандын бир нече варианты бар экени белгилүү. Дастанда бузукулардын жолтоосунан баш кошо албай калган ашыктардын сүйүү сезими, алардын кейиштүү тагдырлары баяндалат.

Жамийла - согушка кеткен күйөөсүн күтпөй Даниярды ээрчип кеткен каарман. "Жамийла" повести жарык көргөндө андагы Жамийланын сүйүү үчүн күрөшү сынчылар тарабынан "кыргызга жат көрүнүш" деген катуу сындарга кабылганы айтылат.

Чыңгыз Айтматовдун "Эрте келген турналар" повестинде Султанмураттын Мырзагүлгө ашыктыгы мыкты сүрөттөлөт. Жолугушуулардын биринде Мырзагүл Султанмуратка жүз аарчы берет, анын бир бурчунда С+М деген жазуу болгон.

"Ак мөөр" поэмасында Ак мөөр сулууга Жантай хан үйлөнүп, Болот сүйүүсүнө жетпей калганы баяндалат. Ак Мөөрдү изилдөөчү Теңизбек Төлөмүшевдин айтымында, Ак Мөөр, Жантай, Болот үчөө тең XIX кылымда жашап өткөн инсандар.