ТЕСТ: Улуу Ата Мекендик согуш тууралуу канчалык билесиз?

Гитлер СССР менен согушта жеңип чыгарына ишенген. Согуш башталардан мурун Германия СССРдин аймагын өзүнө ылайыктап бөлүштүрүп, план түзгөн. Жеңиштен кийинки 30 жыл аралыгында 4,5 миллион немис элин Советтер союзунун аймагына көчүрүп келүүнү планга киргизген.

Улуу Ата Мекендик согуш аяктап жатканда Гитлер жеңилгенин түшүнүп, өз өмүрүнө кол салган. 1945-жылы Рейхтин абалы өтө начарлап калгандыктан Гитлер Берлинде калып, советтик аскерлер рейхканцеларияга бут койгондо өзүнүн жанын кыюуну ойлогон. Ал 1945-жылы 30-апрелде өзүн атып өлтүргөн. Аялы Ева Браун цианид ичип каза болгон. Гитлердин керээзи боюнча, аялы Ева Браун экөөнүн сөөгү өрттөлгөн. Алардын сөөгүнүн күлү “Смерш” офицерлери тарабынан табылып, 1970-жылдары түп орду менен жоготулган.

"Барбаросс планы" (Ыйык Рим империясынын императору Фридрих I Барбаросстун атынан) - СССРге каршы фашисттик Германиянын согуш планынын шарттуу аталышы. Гитлердин 1940-жылы 21-июлдагы буйругу боюнча, СССРге каршы согуш ачуу планын даярдоо милдети кургак жердеги аскерлердин башкы командачылыгына тапшырылып, Башкы штабынын башчысы, генерал-полковник Ф.Гальдер иштеп чыккан. Анын акыркы варианты 1940-жылы 5-декабрда бекитилген.

Улуу Ата Мекендик согуштун эӊ эсте калган учурларынын бири – бул Ленинград блокадасы. Ал 872 күнгө созулган. Анда 1 жарым миллионго чейин адам (алардын көпчүлүгү ачкачылыктан) каза болгон. Блокадада өлгөн адамдарды көмүүгө жетишпей калышкан жана каннибализм (киши жегичтик) да катталган.

Улуу Ата Мекендик согушта жогорку коргонууну көрсөткөн 12 шаарга "Баатыр шаар" наамы берилген. Алардын арасында азыркы Беларустун борбору Минск дагы бар. Андан сырткары Ленинград, Одесса, Севостополь, Сталинград, Москва, Киев, Тула, Смоленск, Мурманск, Новороссийск жана Керчь шаары. Ошондой эле Брест чебине дагы "Баатыр" наамы берилген.

Берлинди алуу операциясы тарыхтагы эӊ ири согуш катары "Гиннесстин рекорддор китебине" кирген. Эки тараптан 3 жарым миллиондой киши, 52 миӊ замбирек, 7750 танк жана 11 миӊ учак катышкан.

Улуу Ата Мекендик согушту жеӊиш жаратуучулардын бири деп тарыхта калган, 4 жолу "Советтер Союзунун Баатыры" наамын алган Георгий Жуковсуз элестетүүгө болбойт. Анын аскердик чини - маршал.

Гитлер тарабынан бекитилген план боюнча СССР 4-5 айдын ичинде жеңилиши керек. Бирок согуш 4 жылга же 1418 күнгө созулган.

1946-жылы Иосиф Сталин Улуу Ата Мекендик согушта 7 миллион адам каза болгонун айткан. Ал эми Никита Хрущев 1961-жылы курман болгондордун саны 20 миллион деп билдирген. 1988-1993-жылдары аскердик тарыхчылар иликтөө жүргүзүп, жалпы 27 миллион адам набыт болгон деген тыянак чыгарышкан.

Панфилов дивизиясы – 316-аткычтар дивизиясы 1941-жылы 12-июлдан Фрунзе (Бишкек) жана Алматы шаарларында уюштурула баштаган. Командирликке Кыргыз ССРинин аскер комиссары, генерал-майор И.В.Панфилов дайындалган. Москваны коргогону үчүн дивизия Кызыл Жылдыз ордени менен сыйланып, "Гвардиялык дивизия" наамын алган. И.В.Панфилов курман болгондон кийин (1941-жыл 18-ноябрь), анын ысымы дивизияга берилген.

Дүйшөнкул Шопоков Кыргыздан чыккан биринчи Советтер Союзунун баатыры. 1941-жылы 16-ноябрдагы салгылашууда Дубосеково разъездинде душмандын 50 танкынын чабуулун токтотуу учурунда өлбөс-өчпөс эрдик көргөзүп, теңдешсиз салгылашууда курман болгон. Көрсөткөн каармандыгы, эрдиги, баатырдыгы үчүн Дүйшөнкул Шопоков өлгөндөн кийин 1942-жылы 21-июлда "Советтер Союзунун Баатыры" наамына татыктуу болгон.

СССРдин баатыры Чолпонбай Түлөбердиев 1942-жылы 6-августта Воронежде Дон дарыясынын жээгинде душмандын дзотун жок кылуу максатында амбразуранын оозун денеси менен жапкан. Натыйжада, дзот жайгашкан бийиктик советтик аскерлер менен алынган.

Кыргыздан 360 миңден ашуун адам согушка катышкан. 150 миңден ашууну курман болгон.

1941-жылы 22-июнда таӊкы саат 4тө фашисттик Германия СССРге кол салган. Фашисттер биринчи эле күнү 1200 советтик учакты жок кылышкан. Жалпы 34 миллион 476 миӊ советтик жоокер согушка катышкан. Анын 500 миӊдейи аялдар.