ТЕСТ: "Сынган кылыч" тарыхый романын окудуңуз беле? Андагы каармандар жөнүндө канчалык билериӊизди тесттен өтүп, сынап көрүңүз

Кокон ордосунун 18 дарбазасы болгон. Ар бир дарбазанын тушуна күчтү арбын коюп, коопсуздукту сакташкан.

Ордодо көптөн бери талаш болуп келе жаткан аталык, миң башы даражаларын Малабек хан жоюп, күчтүн баарын өз колуна топтоп хандыкты башкарган.

Кудаяр хан өзүн хан кылган Мусулманкул аталыкты кутумдардын тилине кирип ырайымсыз кыйноо менен бийик секичеде, калың элдин алдында кыйнап өлтүрткөн. Аны өлтүрүүдө колун, бутун, манжа сөөктөрүн сындырышкан.

1845-жылы Исфара вилаетинин (облусунун) беги Сатыбалды ордону басып алган. Шералы хан Сатыбалдынын козголоңчулары тарабынан өлтүрүлгөн.

Шералыны Таласта жылкы айдап жүргөн жеринен Нүзүп баатыр Коконго алып келип, 1842-жылы ак кийизге отургузуп хан көтөргөн.

Шералыны хан көтөрүүдө Абил жүзбашы катардагы желдеттеринин бири Ашырды мууздап, анын канын ак кийизге түшүргөн. Мындай салт менен хан көтөрүлүп жаткан адамдын зоболосу бийик экендигин көрсөтүшкөн.

Алымбек 27 жашында Кокон ханы Мадалиге кызмат өтөй баштаган. Кийинчерээк Мадали хандан "Алайдын даткасы" наамын алган.

Маргалаң бегинин ордосунда жайгашкан бактагы көк чөптүн үстүндө намаз окуп жатканда башы алынган.

Кокон ордосунун ханы Малабек Алымбек даткага Анжиян облусун башкарууга берген. Ал аталган вилайеттин борборун Ош шаарына көчүрүп, бул шаардын социалдык-экономикалык өнүгүшүнө чоң салым кошкон. Балдар үчүн билим алууга медресе курдурган.

Нүзүп аталыктын башы Шералы хандын буйругу менен алынган. Жаркын айымдын кийлигишүүсү менен жарлыкты жокко чыгаруу боюнча хандын кийинки шашылыш буйругу аталыктын өмүрүн сактап калган эмес. Анткени аны өлтүрүүгө кеткен желдеттин артынан Абил бий жетпей калган. Ал барганда желдет ичкери бактын ичинде Нүзүп аталыктын башынын канын сарыктырып, кандын жытына мас болуп, көзү кызарып, шалдырап отурган эле.

Хан ордодогу Мусулманкул эч ким менен кеңешпей туруп, эрезеге жете элек Кудаярды хан көтөргөн.

Нүзүп аталык курмандык чалууда иш билгилик кылган Абилди паңсат, тагыраагы, 500 аскерге башчылык кылган жоокердик даражаны ыйгарган. Ал буга чейин жүз башылык аскердик даражаны алып жүргөн.

Нүзүп Эсенбай уулу 1794-жылы Аксы жергесинде туулган. Атасы Эсенбай Кокон хандыгынын саясий турмушуна аралашкан, кыргыздын кадыр-барктуу адамдарынан болгон. Нүзүп бийдин саясий ишмердүүлүгү 1816-1822-жылдарга туура келет.

Баш кесер Чотон тандалма 100 жигити менен барып, коюнуна катып келген эки тарабы тең миздүү кылыч менен Алымбек датка колун жууп жаткан жеринен анын башын алган.