ТЕСТ: "Жалкоого эшик - арт" деген макалдын чечмеленишин билесизби? Кыргыз тилден кыйналбайм десеңиз тесттен өтүңүз

Сөздү же сөз айкашын бир тилден экинчи тилге өз калыбында которуу. Мисалы: красные - кызылдар, белые - актар, правые – оңчулдар, левые - солчулдар, борьба- күрөш, течение – агым, волна - толкун ж.б.

Ак-кара деген сыяктуу мааниси бири-бирине карама-каршы келген сөздөр антонимдер деп аталат.

Макалдар - адамдардын эзелтеден бери келе жаткан философиялык ой корутундусу, тарбиялоо максатында колдонулган фольклордук чыгармалар.

Кыргыз тилиндеги сөздөрдү туура, катасыз жазууга үйрөтүүчү сөздүк (60 миң сөз) кыргыз совет тилчиси, улуттук туңгуч лексикограф жана лексиколог Хусейин Карасаев тарабынан жазылып 1966-жылы жарык көргөн.

Чыгаан түрколог окумуштуу, кыргыз таануучу Константин Кузьмич Юдахин 1925-жылдан тарта Кыргыз жергесин кыдырып, кыргыз тилинин сөз байлыгын жыйнап, 1940-жылы "Кыргызча-орусча" сөздүгүн жарыкка чыгарган. Китептин кеңейтилген 2-басылышы (1967-жылы) СССРдин мамлекеттик сыйлыгына татыган.

1)Бир сөздүн же бирдей маанидеги сөздөрдүн ыксыз кайталанышы. 2)Бир эле аныктаманы же далилди кайра-кайра аныктап, далилдеп көрсөтө берүү (кайталап-кайталап эле).

Айтылышы ар түрдүү, мааниси бири-бирине жакын сөздөр синонимдер деп аталат. Мисалы: айлана - чөйрө, теребел, чөлкөм, туш тарап, чар тарап ж.б.

Ынтымаксыз, бирикпеген, башы кошулбаган деген сөздөргө синоним катары колдонулат.

Бул тарбиялоо максатында калыптанган, кыргыз тилинде кеңири колдонулуп келген макал.

Арт - бул жерде ашуу маанисинде берилген. Макалды чечмелей келгенде жалкоого эшик да ашуу, бел сыяктуу көрүнөт.

Азыркы кыргыз ариби 1940-жылы Кирилл алфавитинин негизинде ө, ү, ң тамгалары кошулуп, жалпысынан 36 тамга болуп түзүлгөн.

Касым Тыныстанов (1901-1938, Ысык-Көл району, Чырпыкты айылы) – кыргыз тил илиминин негиздөөчүсү, азыркы кыргыз адабиятына негиз салгандардын бири, акын, драматург, агартуучу, коомдук ишмер, журналист, биринчи кыргыз профессору (1936). Ишеналы Арабаев (1882-1933, Кочкор болуштугу, Күн-Батыш айылы) - XX кылымдын башындагы залкар кыргыз илимпоз-агартуучусу, коомдук ишмери, "Алаш Ордо" партиясынын мүчөсү, советтик агартуу системасын түптөөгө зор салым кошкон китеп автору.

“Кыргыз” аты байыркы эстеликтерде грекче “херкис”, монголчо “хиргис”, латынча “керкис”, араб тилинде “хырхыз” формаларында чагылдырылган. Кыргыздар өздөрүнө таандык рун жазууларында “кыргыз” атын жазып калтырышкан.

23-сентябрь, 1989-жыл. Кыргыз ССРинин Жогорку Совети атайын мыйзам кабыл алып, кыргыз тилине “мамлекеттик тил” макамын ыйгаруу менен эгемендүү мамлекетти курууга чоң кадам жасагандыгына быйыл 29 жыл болду.