№460 26-август - 1-сентябрь, 2011-жыл
Жел жетпеген ысык кеңсе-дүкөндөрдү кондиционерсиз элестетүү кыйын. Кыргызстанда мындай буюм ар бир үйгө кире элек болсо да, көптөгөн кеңселер менен ишканаларда, автоунааларда жайында абаны муздатуу, кышында ысытуу максатында колдонулат. Андыктан кондиционердин адамдын ден соолугуна тийгизген таасири жөнүндө кеп кылууну чечтик.
КАЧАН, КАЙДА ПАЙДА БОЛГОН?
Кондиционер – англис сөзү. «Аir» — «аба» жана «condition» — «абалы» дегенди билдирет. Кененирээк мааниде «бөлмөнүн ичиндеги абаны керектүү температурада кармап туруу» деп түшүнсөк болот.
Алгач кондиционер бөлмөнүн ичин муздатуу үчүн эмес, типографиядагы нымдуулукту азайтуу максатында 1902-жылы америкалык окумуштуу Уиллис Карриер тарабынан ойлонуп табылган. Биринчи ирет 1929-жылы гана америкалык «General Electrik» компаниясы тарабынан чыгарылган. Бирок анын адам үчүн зыяндуу жагы көп болгон. Адамдын организмине зыяны аз болгон кондиционерлер 1931-жылы массалык түрдө чыгарыла баштаган.
1950-60-жылдарга чейин бул багытта АКШнын компаниялары дүйнөдө үстөмдүк кылып келишсе, ошол жылдардан баштап жогорку деңгээлде чыгарууну япондуктар колго алган. Ошондон бери кондиционерлер улам өнүктүрүлүп, заманбап түрлөрү чыгып келет.
ДЕН СООЛУККА ПАЙДАСЫ ЖАНА ЗЫЯНЫ
Кондиционердин оң жана терс жактары боюнча талаш-тартыш кептер байма-бай айтылып келет. Кээ бирөөлөр ден соолукка зыян дешсе, кай бирлери эч кандай зыяны жок экенин айтышат. Анын ден соолукка тийгизген таасири колдонуу эрежелерин сактоодон көз каранды.
Мисалы, кондиционердеги атайын фильтр бөлмөнүн ичиндеги абадагы чаңды, чылымдын түтүнүн, ар кандай жыттарды соруп алат. Эгер фильтрди белгилүү бир мөөнөттө алмаштырып турбаса, ал абаны тазалагычтан кирдеткичке айланат. Себеби чаңдагы бактериялар көбөйүп, кайра бөлмөгө аба менен тарайт. Фильтрди жок дегенде бир айда бир жолу тазалап туруу талапка ылайык.
Кондиционерди колдонууда эске алчу жагдайлар:
ПЛЯЖДАГЫ ЭС АЛУУ ДИАБЕТТЕН КОРГОЙТ
Күндүн нуру пайда кылчу Д витамининин жетишсиздигинен көптөгөн адамдар кант диабетине чалдыгышат. Күндүн нурун тийиштүү деңгээлде алгандарга бул оору жолобойт. Мындай жыйынтыкты Мельбурн университетинин окумуштуулары айтып чыгышты. Д витамининин жетишсиздиги балдарды итий, чоңдорду ревматоиддүү артритке жана рак ооруларына алып келери белгилүү. Андыктан убакыттан пайдаланып күн нурун туура колдонуп калыңыз. Мисалы, режимди сактоо менен пляжда күнгө күйүп.
МАРКУМДАРДЫН КӨЗҮН САТМАКЧЫ БОЛУШКАН
Украинанын Киев облусундагы эки өлүккананын кызматкерлерине каза болгон 190 адамдын көзүн чыгарып алышканы үчүн кылмыш иши козголууда. Алар көздөрдү, чечекейлерди донор орган катары сатуу максатында чыгарып алышкан. Бул үчүн маркумдардын жакындарынан уруксат алышкан эмес. Окуя маалыматты Украинанын «Комментарии» гезити тараткан соң коомчулукка белгилүү болду.
БУТ КИЙИМДЕН КЕЛҮҮЧҮ 5 КОРКУНУЧ
ЫҢГАЙЛУУ БУТ КИЙИМ КАНДАЙ БОЛОТ?
Азамат Абдраев
kenesh@super.kg
"Супер-Инфо" гезитинин материалдары жеке колдонууда гана уруксат. Жалпыга таратуу "Супер-Инфо" гезитинин редакциясынын жазуу түрүндөгү уруксаты менен гана болушу мүмкүн..
1 |
Маалымат-маанайшат порталы | 2006-2025 © SUPER.KG |