Орусияга багытталган "бизге "май токочтун" кереги жок, "камчыдан" да коркпойбуз" деген атамбаевдин жообу учкул сөзгө айланчудай. Акаев менен Бакиев орусиянын сөзүн эки кылбай жүгүнүп туруудан тайышчу эмес эле. минтип айтуу менен алмазбек мырза көпчүлүккө күтүүсүз "сюрприз", бирок 20 жылдан бери кыргыз эли күтүп жүргөн кадамды жасады...

Президент Алмазбек Атамбаевдин "Эхо Москвы" радиостанциясы менен "Коммерсантъ" басылмасына берген маектериндеги урунттуу учурлар:

“Кыргызнефти” ААКсын эртең да сатканга даярбыз. Бирок бул орусиялыктарга анча керек эместей көрүнөт. Андыктан силерге зарылбы же жокпу, аныктап алсаңар. Бардыгын кыргыздарга шылтаган болбойт. Биз сөзгө бекпиз”.
“Камбар-Ата-1” ГЭСи боюнча макулдашууга кол коюлса да, макулдашуунун шарттары орусиялыктар тарабынан аткарылбай келет. Убада кылынган 2 миллиард доллар долбоорго которулган эмес”.
Орусия “Кант” авиабазасы үчүн төрт жылдан бери 15 миллион долларга жакын ижара акысын төлөбөптүр. Былтыркы жылы Орусиядан алган карызыбыздын үстөк пайыздарына эле 15 миллион долларды убагында төлөдүк. Дмитрий Медведев карызды укканда шок болду. Менин көзүмчө Коргоо министрине чалып, "он күндүн ичинде төлөгүлө" деп айтты. Орусия "Кант" авиабазасы боюнча ижара акысын төлөбөгөндөн бир катар милдеттерин да аткарбаган”.
“Канттагы авиабаза беш жылдан бери эч бир иш жасаган жок. Ал эмне менен алек? 2010-жылдагы Ош окуясынын учурунда орусиялык учактар аймакты айланып бир учуп койдубу?”
“Америкалыктар "2014-жылы "Манас" аэропортундагы база жабылат" дегенге көпкө чейин ишене албай жүрүштү. Алар Атамбаев өзү үчүн акча сурап жатат деп ойлоду. Жарандык аэропортто аскердик база болбошу керек. Мунун принципиалдык чечим экенин АКШ акыры түшүндү”.
“Мен Путинден эч кандай кредит, грант сураган жокмун. Кыргызстан эми башка өлкө. Ал кимдир бирөөдөн акча сурап, мындан ары тилемчилик кылбайт. ЕврАзЭШте убада кылынган 106 миллион доллар каражат былтыркы жылы эле берилиши керек болчу. Бирок берилбеди. Сүткө оозубуз күйүп, быйылкы жылы бюджетке кошподук, биз аны сурабайбыз дагы”.
“Эгерде Бабанов коррупцияга аралашса, ал жоопко тартылат. Мындан кабардар. Мен түз кишимин. Эч ким мага Бабановго "жакшы бар" дегенге тоскоолдук кыла албайт”.
“Мени эле алгыла, Москвада окудум, атам Орусияны коргойм деп согушкан. Анан кайсы бир москвалык келип кыргызды шылдыңдаса, мен ага 1941-жылы Москваны Фрунзе шаарынан аттанып чыккан Панфиловдун дивизиясы сактап калганын айткым келет”.
“Мурунку кыргыз президенттери керек болсо башына кашык менен урса да үн катышчу эмес”.
“Ооба, кичинекей өлкөбүз, бирок намыстуубуз. Кыргызстан "камчыдан" коркпойт, "май токочторго" да муктаж эмеспиз. Өзүбүздү бага алабыз. Керек болсо Орусияга да жардам бере турган күн келет”.

Атамбаевдин Москвага сапары Төлөгөн Касымбековдун “Сынган кылыч” романындагы бир окуяны эске салды. Анда Атакул бек Генерал-адъютант фон Кауфманга келип, Исхак хандын сөзүн жеткирген жери бар:

“...Атакул батынып сүйлөй баштады:
– Жаман ой албагыла, улук төрөм, менде эч кеп жок. Исхак кеп салат, эгерде улуу-урматтуу төрө жарымпаша макул болсо, жүз көрүшсөм дейт, орус менен ата-бала бололу дейт... Ушинтет... Менде эч кеп жок. Чыны ушул киши Исхак Кудаярга, Кудаярдын тукумуна гана эрегишип чыккан адам. Кудай акы, Исхак элге тынч хан болот, ошон үчүн артынан эл ээрчип жүрбөйбү, Кудаярдан алда канча жакшы хан болот...
Атакулдун эки көзүнүн тегереги тердеп, тамагы какшып, "эми жарымпаша эмне дейт экен?" деп өзөгү карайып, жал-жал тиктеп, өзүнөн-өзү күнөөлүү болуп отуруп калды.
Фон Кауфман эрдин бек кымтып, иреңи былк этпей, томсоруп көпкө тиктеп калды.
– Г-м?.. Ууру качан болсо ууру бойдон калат! Оозуна Исхагы кайра кирип калган турбайбы. Кудаярдан жакшы хан болот?.. Хи, биз силерди жакшы хандуу болсун деп келип отурган экенбиз го?!- деди ичинен...”

ЧЫНДЫК АЧУУ БОЛОТ
Алмазбек мырзанын бул жоопторун окуган соң аксакалдар "ап, бали, бар экенсиң го", жоон топ орто курактагы эркектер "мындай сөздү канчадан бери күтүп жүрдүк эле", ал эми кыл муруттуу жигиттер "бул сөздөн кийин мекенибиз үчүн жаныбызды садагага чабууга даярбыз" деп көкүрөк кагып алары анык. Кыргыздар азыр Кремлдин тегерегин шыпырып жүрсө да, намысы бийик эл экенин, кыргыз мамлекети өзүн-өзү бутка тургуза аларын эскертти ажо.
Жыйырма жыл. Башкаларга тең ата болуп сүйлөй ала турган журт башын сагыныптырбыз. "Америкаңды да, Орусияңды да уруп ойнобойм. Мага кыргыз жеримдин тынчтыгы, элимдин амандыгы улук" деген киши да табылат турбайбы!
Аскар Акаевдин Москвадан түнөк таап, Курманбек Бакиев Путинге жагына жашыл долларларга "Манас" аэропортундагы базаны бычканын эстесек... Атамбаевдин сөзүн Кремль ич күйдүлүк жана чычалоо менен кабыл алгандыр. Чыркыраган чындык ачуу болсо да, баарынан кымбат эмеспи...
"Сөздү убагында айтпаса, сөз атасы өлөт" дейт. Алмазбек мырзанын бул сөздөрүн жакынкы алты жылга белгиленген багыт, жол картасы жана шам чырак деп атоого жарашат. Ушунусунан тайбаса же ажонун айланасына чогула калып пайдасын көрүүгө каныккан "чөөлөр" жаза басып чалып салбаса, өзү айткандай, Кыргызстандын деле бирөөгө жардам берчү күнү алыс эмес...

Айбек Нурадилов
politika@super.kg