Соңку жылдары кыргыз киносу өнүгүү жолунда баратканын эч ким танбаса керек. Жаңы тартылган тасмалардын саны арбып, иргелип мыктылары гана эл сүймөнчүгү болуп жатканын билебиз. Бул көрүнүшкө тасмалардын сатыктагы ийгилиги далил. Режиссёр Ырыс Жоомартова да көпчүлүктүн катарында кыргыз киносунун өсүүсүнө салым кошуп келет. Режиccёр айымдан кесибинин күнгөй-тескейи, анын жеке жашоосуна тийгизген пайдасы-зыяны тууралуу сурап көрдүк.

– Куш келипсиз, Ырыс айым. Көп жылдан бери продюсерлик, режиссёрлук менен алпурушуп жүрөсүз. "Кино – кыйноо" деп коюшат эмеспи, кино деп жүрүп кандай кыйынчылыктарды баштан өткөрдүңүз?
– Рахмат! Өз кесибин сүйгөн адам жумушундагы кыйынчылыктарды сезбей деле калат. Анткени бүт дитин кино тартууга коюп, баштан өткөргөн ар бир кыйынчылыгы ырахаттай эле сезилет. Өзүм кино тартууда көп деле кыйынчылык тарткан жокмун. Болгону кино тартам деп тоо-ташта, үйдөн алыс жүргөндө үй-бүлөңө жетишерлик көңүл бөлө албай каласың. Аялмын да, менин милдетим – балдарыма тарбия берүү менен бирге жумушту айкалыштырып кетүү. Бир кино тартуу үчүн 4-5 ай кетет. Кээде айлап уулум менен кызымдын жанында боло албайм. Чынында "балдарыма кандай тарбия берип жатам?" деп жүрөгүм эзилип кетет.

– Байкасам сиз тарткан көпчүлүк тасмалар комедия жанрында экен, мындай жанрга болгон сүйүүңүз эмнеден башталган?
– Бул жашоодо ар бир адамда арман, ыза, өксүк бар. Анан да бизде адамды терең ойго салып, ыйлата турган тасмалар жетиштүү эле тартылып жатат. Менин максатым – элге күлкү, позитив тартуулоо. Элдин көйгөйүн өздөрүнө күлкү аркылуу жеткирүү. Комедия бул элдин аң-сезимин күлкү менен өзгөртүүчү эң кыска жол. Андыктан учурда комедия жанрындагы тасмалардын көп тартылып жатканы да ушундан болсо керек.

– Бир жылда канча кино тарта аласыз?
– Бир жылда 2-3 кино тарта алам. Башталгыч режиссёрлор үчүн бул көп болушу мүмкүн. Бирок тажрыйба топтоп, кино тартуунун ыгын таап алгандан кийин жеңил болуп калат. Бизде бир жылда 5-6 тасма тартып жетишкендер деле бар.

– Продюсерлик, режиссёрлуктан сырткары өзүңүз да кинолордо роль аткарып жүрөсүз. Актрисалык талантыңыз режиссёр болуп жүргөндө ачылдыбы же мурун эле бар беле?
– Актрисалык талантым режиссёрлукка кызыгуудан мурда башталган. Алгачкы жолу "Министрдин кызынын махабаты" тасмасында роль аткаргам. Актриса болуп жүрүп продюсерликке, андан соң режиссёрлукка арбалып кеттим. Тасма талаасында жүргөн адам кино ааламынын ашканасын жакшы өздөштүрүп калат. Андыктан өзүн продюсерликте, режиссёрлукта, актрисалыкта сынайбы, бардык жактан ийгилик жарата аларына ишенем.

– Тарткан кинолоруңуз сатыкта өзүн-өзү актабай калган учур болду беле?
– Жок, менин практикамда андай боло элек. Тарткан тасмаларымдын баарына кинотеатрларда эл толо келип, мактоо алкышын айтып кетишет.

– Жогорку билимди кайсы жаатта алгансыз, өз кесибиңиз менен иштеп көргөнсүзбү?
– Өзүмдүн кесибим аябай көп. КОСУнун психология, КУУнун юридикалык факультеттерин бүтүргөм. Алматы шаарында технологиялык окуу жайда да окугам. Учурда Кыргыз улуттук университетинде студенттерге сабак берип, көп жылдан бери окутуучулук менен да алектенип келем.

– Үй-бүлөңүз тууралуу да айта кетпейсизби, уулуңуз менен кызыңыз бой жетип калса керек?
– Өзүм үй-бүлөдө 8 бир туугандын кенжесимин. Уулум Айбек КУУда аспирантурада, кызым Наргиза КОСУнун журналистика факультетинде 2-курста окушат. Экөө тең бой жетип калды. Буюрса, мени неберелүү кылар күн да алыс эместир.

– Кино тартам деп сыртта, аймактарда көп жүрөт экенсиз, мындайда жолдошуңуз түшүнүү менен мамиле кылабы же казан-аяк кагышып кетеби?
– Кино тартуу менен жаңы алектенип жүргөндө мындай түшүнбөстүктөрдүн алдын алып, жолдошумду атайын кафеге чакырып, мага эркиндик берүүсүн сурангам. Ал сунушумду четке каккан жок. Үй-бүлөдө түшүнүү, колдоо болбосо сөзсүз аялы же күйөөсү кесибин курмандыкка чалыш керек болот. Биз экөөбүз тең сүйгөн ишибиз менен алектенип жүргөнүбүзгө, албетте, алдын ала келишип сүйлөшүп алганыбыз чоң жардам берди.

– Жакында дагы бир комедияңызды элге көрсөтөм деп камынып жүргөн кезиңиз экен.
– Ооба, "Шаардык келин Шарапат" деген комедия жанрындагы тасмам жакында борбордогу кинотеатрлардан көрсөтүлө баштайт. Менин түбүм Суусамырдан болот. Туулган жеримдин сулуулугун кыргыз элиме көрсөтүү максатында аталган комедияны Суусамырдан тарткам. Жыйынтыгына эл баа берсин.

– Сиздей жумушка да, үй-бүлөгө да, кошумча бизнеске да жетишкен айымдын ийгилик сыры эмнеде?
– Менде жалкоолук деген сапат жок. Таңкы саат 5-6ларда ойгоном. Тигүү цехим бар, аны тынымсыз иштетем. Анан абдан шашып жүрөм. Башка аялдарга окшоп ушак сүйлөбөйм, ага убактым да жок. Ар бир мүнөтүм, саатым ченелүү. План менен иштеген жагат. Бир күн жумуш бүтүрбөй үйдө отуруп калсам кызыктай боло берем. Көп эмгектенгенден ырахат алам. Арманым – ата-энемден эрте ажыраганым. Бакытым – бул балдарым. Сыймыгым – кино тартуу. Үйдө ызы-чуусу жок, тынчтыкта жашап көнүп калгам. Бирөөлөрдүн менин жашоомо кийлигишүүсүн каалабайм. Уулум менен кызымды да эмгекти сүйүүгө үйрөтүп келем. Мурда үйүбүздө үй кызматкери болсо, азыр үй жумуштарынын баарын кызым өзү жасайт. Күйөөгө тийсе "артисттин кызы эч нерсе билбейт, энеси эч нерсе үйрөтпөптүр" деген сөзгө калгым келбейт.
Тууган ичинде, достор арасында болобу жүрөгү кенен, арам ою жок адамдар менен мамиле түзөм. Пайдама карап мамиле кылгандарды жаныма жолотпойм. Менин мыкты сапатым жакшы адамдар менен жаман адамдарды айырмалай билгенимде болуш керек. Балким, ийгилигимдин сыры да ушундадыр.

Лунара Бекиева
star@super.kg